چه مصادیق یا مسائلی را در حوزه شفافیت با زلزله‌ی کرمانشاه می‌توان در نظر گرفت؟

[Sanaei]

اگر شفافیت همه جا مؤثر است، آنگاه این سوال به صورت جدی خودنمایی می‌کند که مرتبط با زلزله‌ی اخیر، چه مصادیق یا مسائل مرتبط با شفافیت و موضوعات مرتبط با آن می‌توان در نظر گرفت؟
فهرست اولیه‌ای را اینجا درج می‌کنم، هر چند به تکمیل آن به کمک نیاز است:

• ارائه نرم‌افزار رسمی برای اخذ گزارشات مردمی پیرامون حادثه؛
• ارائه‌ی اطلاعات دقیق ناظر به خسارت‌های جانی و مادی زلزله؛
• ارائه حجم کمک‌های گردآوری شده به تفکیک موضوع و نحوه هزینه‌کرد آنها؛
• ارائه چگونگی و میزان مشارکت دستگاه‌های مختلف در مدیریت بحران؛
• ارائه نتایج ارزیابی عملکرد مدیریت بحران دستگاه‌های مختلف، به همراه تجارب موفق و ناموفق آنها؛
• ارائه گزارش‌های رسمی از درس‌آموزی‌های حادثه (شامل ارزیابی عملکرد ارگان‌ها، قوانین و فرایندهایی که نیازمند اصلاح هستند)
• ارائه گزارش عملکرد شرکت‌های بیمه در قبال حادثه
• ارائه مسیرهای ارائه شکایت نسبت به عملکرد ارگان‌های مختلف

[Zare]

سلام

در همین راستا دو تا پست در مورد تأثیرات داده باز داریم:

منتشر شده خدمت شما:

تجربه زلزله کرایست چرچ نیوزیلند‌
http://transparency4iran.ir/post/513

بازسازی پس از زلزله نپال
http://transparency4iran.ir/post/526

[Malek]

• ارائه داده‌ی جغرافیایی باز و آدرس باز پیش از حادثه
• ارائه عکس‌های جغرافیایی پس از حادثه
• ارائه‌ی راه‌های رسمی کمک به مناطق زلزله‌زده
• ارائه‌ی دقیق و برخط نیازهای مناطق زلزله‌زده

نکته جالب:
نقشه بر خط سازمان هلال احمر از حوادث

با موضوع مدیریت بحران:

هوستون چگونه از داده ­باز برای مقابله با طوفان هاروی استفاده کرد؟
http://transparency4iran.ir/post/615

مبارزه با ابولا در سیرالئون؛ اشتراک‌گذاری داده برای بهبود واکنش به بحران
http://transparency4iran.ir/post/521

نقشه تب دانگ در سنگاپور؛ داده‌باز برای سلامت عمومی
http://transparency4iran.ir/post/517

کاوال پمیلوی اندونزی: انتخابات آزاد، منصفانه و داده‌باز
http://transparency4iran.ir/post/406

[Yakhchali]

• ارائه سامانه ای برای مدیریت توزیع کمک‌ها بین زلزله زدگان برای حل معضل عدم توازن و عدالت در توزیع کمکها

[Khani]

از کانال تلگرام دکتر حامد قدوسی:

فناوری اطلاعات، زلزله و مدیریت تلاش‌های داوطلبانه

به این خبر توجه کنید: فرماندار گیلانغرب: «به دلیل شدت و حجم خسارتی که در سرپل ذهاب و ثلاث باباجانی ایجاد شده، عمده توجه و کمک‌ها به سمت این مناطق رفت و گیلانغرب در حاشیه ماند. چند ده هزار نفر در در سرمای خیابان و بدون چادر هستند و بخاطر نبود چادر و امکانات ضجه می‌زنند.». مشابه این خبر را در روزهای اخیر زیاد شنیده‌ایم.

در فاجعه طبیعی مثل زلزله اخیر همیشه یک سوال اصلی این است که اولویت کمک‌رسانی در روزهای مختلف کدام مناطق است و چه نیازهایی وجود دارد. این نیازها و این اولویت ها در طول روزهای بعد از حادثه تغییر می‌کند. پاسخ این سوال را نمی‌شود دانست مگر این که به صورت توزیع‌شده اطلاعات قابل اعتماد را از روی زمین و بین حادثه دیدگان گزارش کرد. از طرف دیگر نمی‌شود جریان کمک‌ها را درست مدیریت کرد اگر شکاف بین تقاضای کمک و عرضه کمک (توسط دولت و حرکت‌های داوطلبانه) را ردیابی کرد. اخبار این چند روز را که خواندم به نظرم فناوری اطلاعات در ترکیب با طراحی درست مکانیسم‌ها می‌تواند اثربخشی کمک‌ها را بیش‌تر کند. مدیریت شرایط بحران مجموعه ای از این تخصص‌ها را می‌طلبد و اقتصاددانان و متخصصان فناوری اطلاعات می‌توانند درس‌های زیادی از حادثه تلخ اخیر بگیرند و همین الان یا برای حوادث بعدی راه‌حل‌هایی پیش‌نهاد کنند که وضعیت کمی به‌تر شود. این دو مورد به ذهن من می‌رسد:

۱) جفت و جور کردن تقاضا و عرضه: کمی جست و جو کردم ولی سایت داخلی پیدا نکردم که نقشه GIS بحران و کمک‌ها را نشان بدهد. کاش شرکت‌ها و دوستان متخصص فناوری اطلاعات و GIS داوطلب شوند و بتوانند سایتی پربا کنند که از یک طرف نیازهای مناطق مختلف از روی زمین (از جنس خبری که در بالا بود) به آن برسد و از طرف دیگر گروه‌های امداد و ان‌جی‌او‌ها و داوطلبان بتوانند منطقه هدف خودشان را انتخاب کنند و به این ترتیب بشود فهمید کجا تمرکز کمک بیش‌تر است و کجا کمک دریافت نکرده است و اگر کسی می خواهد عازم منطقه شود بداند مقصدش کجا باشد. با فراگیری تلگرام در ایران احتمالا بشود با سرعت زیاد اطلاعات کف زمین را در یک سایت تجمیع کرد. الان در هر کانال تلگرام ده‌ها پیام در مورد نیازها می‌رسد ولی به نظر می‌رسد جایی نیست که «شکاف» بین نیاز و کمک را به صورت گرافیکی و روشن به ما نشان بدهد. مثالی از این نوع سایت‌ها که در حوادث قبلی در دنیا استفاده شده است این است.
https://www.ushahidi.com

۲) بازار خیریه اسکان و حمل و نقل: اگر هوا سردتر شود شاید نیاز باشد بخشی از زلزله‌زدگان را موقتا در شهرهای دیگر اسکان داد تا امکان زندگی در منطقه قبلی آن‌ها برپا شود. برای این‌ کار می‌شود سایت‌هایی مثل سایت‌های اجاره منازل شخصی شخصی (مثل Airbnb) ولی با هدف کمک به زلزله‌زدگان بی‌خانمان درست کرد. ارگان‌های دولتی و شرکت‌ها و مردم شهرهای سالم و نزدیک مناطق تخریب شده ظرفیت و شرایط پذیرش موقت مهمان را در آن اعلام کنند و حادثه دیدگان به این نقاط راهنمایی شوند. ولی برای این کار نیاز به حمل و نقل هم هست. پس باید همین ایده باید به چیزی شبیه تپسی/اسنپ خیریه وصل شود (یا همین دو سایت داخلی موقتا یک بخش خیریه فعال کنند): کسانی که می‌خواهند داوطلب شوند ماشین شخصی‌‌شان را برای کمک ثبت نام کنند و خودروشان به مناطقی که تجمیع افراد نیازمند جابه‌جایی بالا است هدایت شود و زلزله‌زدگان را به شهرهای اطراف منتقل کنند. شبیه این حادثه در روزهای اول جنگ اتفاق افتاد و مردم شهرهای دور از مرز میزبان جنگ‌‌زدگان شدند. می‌شود همین تجربه را خیلی منظم‌تر و کاراتر سر و سامان داد.

@hamed_ghoddusi تماس با نویسنده
@hamedghoddusi

[Khani]

از کانال تلگرام زیر گنبد کبود:

چرا می دانیم و عمل نمی کنیم؟! - قسمت اول

اینجا #شیلی

سال 1960 در دو هفته آخر ماه می و هفته اول ماه ژوئن، چند #زلزله شدید در شیلی آمد، که بزرگترینشان هشت و نیم ریشتر بود. پنج شش هزار نفر جان خود را از دست دادند… بعد از این فاجعه، استانداردهای دقیق برای ساخت و ساز و مقاوم سازی تدوین شد، که البته کار سختی نبود، صرفا الگوبرداری کردند از کشورهایی مانند #ژاپن یا کالیفرنیا در #آمریکا که سالها بود این کدها را تدوین و اجرا کرده بودند… اما در اجرا بسیار سختگیرانه عمل کردند و اجازه ندادند بازی های قدرت و فساد و لابی گری، منجر به بازرسی های انتخابی و نادقیق از ساخت و سازها و یا فروش گواهینامه های پایان کار و… شود. در زلزله هشت و نیم ریشتری سال 2010 در شیلی ، از هر هزار نفری که ساکن در منطقه زلزله بودند، تنها یک نفر جانش را از دست داد.

اینجا #هاییتی

هاییتی درگیر مشکلات دیگری چون فقر و ناآرامی های داخلی بود و توجهی به هشدارهای موسسات بین المللی در خصوص زلزله محتمل در کشورش نکرد. سال 2010 در هاییتی هم زلزله آمد، شدتش تقریبا یک پانزدهم زلزله شیلی در همان سال بود، هفت ریشتر! اما از هر هزار نفری که ساکن آن منطقه از هاییتی بودند، 110 نفر مردند و بسیاری بی خانمان شدند… ساختمان های هاییتی نسبت به ساختمان های شیلی صد برابر مرگبارتر ساخته شده بودند…

**پی نوشت:
آقای برایان تاکر (Brian Tucker) - بنیانگذار موسسه بین المللی مخاطرات جغرافیایی - GeoHazard International - در مقاله سال 2013 خود در مجله ساینس (Science)، علاوه بر مقایسه های بالا درباره زلزله های شیلی و هاییتی، می گوید:
“تراژدی اصلی این است که مدت هاست بشر به #علم و #تکنولوژی نسبتا کاملی برای #مقاوم_سازی در برابر زلزله دست پیدا کرده و مناطقی هستند در دنیا که مدت هاست با استفاده از همین علم و تکنولوژی آسیب های ناشی از زلزله را تا حد زیادی کاهش داده اند، کالیفرنیا در آمریکا، ژاپن، و اخیرا هم شیلی… اما چرا این اقدامات در کشورهای آسیب پذیر دیگر مانند #نپال، #ایران، #عراق یا #پاکستان صورت نمی گیرد؟!!”

در نوشته بعدی، توضیحات آقای #تاکر در این خصوص را خواهیم گفت…

برای مروری بر مقاله آقای تاکر می توانید به لینک زیر مراجعه کنید:
We know how to reduce earthquake deaths. So why aren't we doing it? - Vox

روایت های شنیدنی و الهام بخش از #زیرگنبدکبود…
@tick_idea

[Khani]

دو مطلب دیگر از کانال تلگرام زیر گنبد کبود:

مطلب اول:

اینجا #چین
#ایمنی از مسیر #قانون

چین بدترین زمین لرزه های تاریخ را تجربه کرده: زلزله قرن شانزدهم در مرکز چین، مرگبارترین زلزله تاریخ بشر بود(1556 Shaanxi) که بیشتر از ۸۳۰ هزار نفر جان باختند. حدود چهل سال پیش باز زمین لرزه ای در چین، جان ۲۵۰ هزار نفر را گرفت(1976 Tangshan).

حدود نه سال پیش، باز یک #زلزله هشت ریشتری در یکی از استان های چین، نزدیک به ۷۰ هزار قربانی گرفت، حدود ۲۰ هزار نفر گم شدند و میلیونها نفر بی خانمان(2008 Sichuan)! شبیه خیلی کشورهای دیگر، کارگروه های بحران تشکیل شد و مدتی حرف و شعار… اما این بار نگاه کردند به قوانینشان، خلا های قانونی را که باعث شده بود در قرن ۲۱ ام، اوضاع بحرانی شان تکرار شود، پیدا کردند و از مسیر قانون، #استانداردسازی و تعیین #ضمانت_اجرایی برای قوانین مربوطه پیش رفتند. حاصلش شد یک تجدیدنظر سخت گیرانه در “قانون جلوگیری و تخفیف بحران های ناشی از زلزله”، که این روزها سخت در تلاشند برای اجرای اقدامات زیربنایی آن.

**پی نوشت :
متن انگلیسی برای اصل این قانون در ۴۵ بند در لینک زیر موجود است:
Law on Protecting Against and Mitigating Earthquake Disasters -- china.org.cn
اما برای متن تجدید نظر شده، یک توضیح کوتاه انگلیسی در سایت کتابخانه قوانین کنگره ملی چین می توانید ملاحظه کنید، که لینک داده است به متن چینی اصلاحات!
China: Law on Earthquake Prevention and Disaster Relief Amended | Global Legal Monitor

روایت های شنیدنی و الهام بخش از #زیرگنبدکبود…
@tick_idea

مطلب دوم:

اینجا #چین
#ایمنی در #شهر_ممنوعه

در تاریخ ششصد ساله اش، شهر ممنوعه چین تا به حال بیشتر از ۲۰۰ زلزله شدید را تجربه کرده، از جمله مرگبارترین و بزرگترین #زلزله قرن بیستم را که در سال ۱۹۷۶ در تانکشان (۱۸۰ کیلومتری پکن) رخ داد (توضیح در پست بالا)… و همه چیز سر جای خودش است: متخصصان معتقدند تا ده ریشتر را تاب می آورد!

در ویدئوی زیر درباره راز مقاومت این دنیای بزرگ چوبی در برابر زلزله های شدید خواهید دانست:
Telegram: Contact @tick_media

** پی نوشت:
شهر ممنوعه #پکن بزرگترین مجموعه معماری چوبی در جهان است، که بین سالهای ۱۴۰۶ تا ۱۴۲۰ میلادی ساخته شد. شهر ممنوعه تا سال ۱۹۱۱، محل فرمانروایی ۲۴ امپراطور چین بوده و بعد از سال ۱۹۲۵ تبدیل شد به موزه برای بازدید عموم. حدود ۹۸۰ ساختمان دارد و نزدیک به ده هزار اتاق، که سالانه حدود ۱۶ میلیون توریست از آن بازدید می کنند…

روایت های شنیدنی و الهام بخش از #زیرگنبدکبود…
@tick_idea

[Sanaei]

یک محور اطلاعاتی بسیار مهم، «ارائه اسامی مهندسین ناظر ساختمان‌هایی است که در محل زلزله واقع شده‌اند (چه آنهایی که تخریب شده و چه آنهایی که نشده‌اند)».

اصولا اگر شفافیت را در مقام پیش‌گیری در نظر بگیریم، باید اسامی مهندسین ناظر کلیه ساختمان‌ها در یک وبسایت مرکزی و جامعی در منظر دید همگان قرار بگیرد، تا احساس مسئولیت‌پذیری دوچندان باشد. اما الان که دیگر حادثه اتفاق افتاده، باید از شفافیت در مقام پاسخگویی و احیانا مجازات خطاکار استفاده کرد. لذا باید این لیست اسامی منتشر شود تا در مرحله بعدی بتوان آنهایی که خطاکار بوده‌اند را مجازات کرد.

نیازی به ذکر نیست که تحقق این شفافیت و نیز تبدیل شدن آن به اثر مطلوب اجتماعی نیازمند عزم جدی در سطوح بالای سیاسی و نیز مطالبه و فشار اجتماعی مضاعف دارد …

مطلب زیر، برگرفته از کانال تلگرامی دکتر محمدفاضلی - دغدغه‌ی ایران، را با توجه را نکته‌ای که عرض شد ملاحظه بفرمائید:

چگونه آسوده می‌خوابی مهندس؟!!
(محمد فاضلی)

دو شب از زلزله گذشته است و بسیار درباره این مصیبت نوشته‌اند ولی در این مورد ترجیح دادم ساکت باشم پیش از آن‌که کاری برای هم‌وطنان مصیبت‌زده و داغ‌دار انجام دهم. نفرت‌بار می‌شود اگر این احساس در آدمی پدید آید که همه مسئولیتش را با چند کلمه نوشتن یک پست تلگرام انجام داده است. شما هم اگر کاری از دست‌تان برمی‌آید، پیش از انجام دادنش، خودتان را در تلگرام مشغول نسازید.

مهندس سلام

عکس خانه‌ها، برج‌ها و بیمارستان تخریب‌شده‌ای را دیده‌ای که تو پای اسناد نظارت بر کیفیت ساخت آن‌را امضا کرده‌ای؟ آیا ستون بتونی برج مسکن مهری را که خرده‌آجر لابه‌لای بتن آن ریخته‌اند، دیده‌ای؟ آیا دیدی که بیمارستانی که فقط چند ماه پیش اسناد تأیید رعایت اصول مهندسی آن‌را امضا کرده‌ بودی چنان تخریب شده که هیچ خدمت بهداشتی و درمانی در آن به این مردم مصیبت‌زده داده نشد؟

مهندس آن همه درس‌های دشوار استاتیک، مقاومت مصالح، سازه‌های بتنی، سازه‌های فولادی، محاسبات تیر و خرپا، مکانیک خاک و ریاضیات مهندسی خواندی که پای برگه این سازه‌های آشغال را امضا کنی؟

مهندس!! وقتی پا به دانشگاه گذاشتی و ترم اول سر کلاس ریاضی نشستی تا الفبای مهندسی بیاموزی، قرار نبود که همه پیچیدگی‌های علم و زیبایی‌های ریاضی را به سادگی یک معامله و کثافت فساد بفروشی. یادت هست ترم دوم نقشه‌کشی به تو آموختند؟ قرار بود نقشه ساخت‌وساز بکشی نه نقشه ساخت‌وپاخت.

کودکان بی‌جان را دیده‌ای؟ ضجه‌های مادران‌‌شان، صور اسرافیل است برای قیامت وجدان تو! ساکنان خانه‌هایی که تو مهندس ناظرش بودی، زیر آوار به خواب ابدی رفتند؛ مهندس! آن روز که معامله کردی، طرف از تو پرسید برای هر امضایت چند می‌گیری؟ و یک ایران امروز از تو می‌پرسد، هر امضایت جان چند نفر را می‌گیرد؟ چگونه آسوده می‌خوابی مهندس؟!

مهندس! پای اسناد چند خانه، جاده، بیمارستان، مرکز خرید، پل، راه و سازه را امضا کرده‌ای؟ چند می‌گیری آدم می‌کشی؟ راستی چقدر تو تهوع‌آوری، و چقدر خوب که همه مهندس‌ها مثل تو نیستند.

(این متن را اگر می‌پسندید، برای دیگران هم ارسال کنید.)
Telegram: Contact @fazeli_mohammad

پی‌نوشت

خاطرم هست در رابطه با ماجرای پلاسکو، آن موقع هم دقیقاً گفته شد که اگر معلوم می‌بود چه کسانی مسئولیت هشدارها و تعیین استانداردها و اعطای مجوزها را بر عهده داشتند، آن ماجرا رخ نمی‌داد … الان بیش از 9 ماه از فاجعه‌ی پلاسکو می‌گذرد و شاهد مسئله‌ای مشابه هستیم. معلوم نیست ماه‌های آینده باید منتظر چه اتفاقی دیگر ناشی از عدم شفافیت و مسئولیت‌ناپذیری سیستمی باشیم …

[Sanaei]

علاوه بر مصادیق محورهای اطلاعاتی که شفاف شدنشان به کاهش ریسک صدمات یا اثرات زلزله کمک شایانی می‌کند، برخی از مفاهیم مکمل هم هستند که حضورشان در اصلاح رویه‌ی فاسد کنونی حیاتی است: بکارگیری گزارشگران تخلف در کشف فساد در عرصه‌ی ساخت و ساز.

خانم کوثر گوهری، مدیر سابق برنامه‌های نظارت مردمی در دیده‌بان شفافیت افغانستان، در مطلب زیر، این مسئله را به خوبی توضیح داده‌اند، که بسیار بسیار درس‌آموز است:
http://ayaronline.ir/1396/04/244575.html
تنها به عنوان گلچینی از آن متن:

در سال ۲۰۰۷ عده‌ای از فعالان مردمی و محلی تصمیم گرفتند مردم ساکن در اطراف این پروژه‌های ساختمانی را درگیر نظارت بر این پروژه‌ها کنند. استدلال آنها این بود که مردم به‌عنوان بهره‌بردار نهایی از این پروژه‌ها، بهترین کسانی هستند که می‌توانند طی سازوکاری با ارتباط موثر با کارفرما، پیمانکار و تامین‌کننده مالی مطمئن شوند که پروژه‌های ساختمانی استانداردهای لازم را دارند. «نظارت مردمی از پروژه‌های ساختمانی» برنامه‌ای است که در بسیاری از کشورهای جهان اجرا می‌شود و در کاهش فساد در اجرای این پروژه‌ها بسیار موثر بوده است. «دیده‌بان شفافیت افغانستان» (iwaweb. org/dr) یک موسسه مردم‌نهاد است که پیشبرد چنین برنامه‌هایی را در دست دارد. در هر محله که چنین نظارت‌هایی وجود دارد، داوطلبان محلی در محل اجرای پروژه‌ها حاضر و مطمئن می‌شوند که پیمانکاران از مواد باکیفیت استفاده می‌کنند یا نقشه اجراشده مطابق نقشه تاییدشده توسط کارفرماست. این داوطلبان برای این نظارت‌ها آموزش‌هایی می‌بینند که بتوانند نحوه اجرای پروژه‌ها را به‌طور دقیق ارزیابی کنند.

[Khani]

مطلبی خواندنی و ارزشمند از کانال آقای دکتر حامد قدوسی:

فناری اطلاعات و زلزله: بازخورد از خوانندگان

چند نفر از خوانندگان گرامی، اطلاعاتی در مورد تلاش‌هایی که توسط تیم‌های مختلف در جریان است را منتقل کردند و من اجازه گرفتم که منتشر کنم. اگر فکر می‌کنید در این حوزه‌ها تخصص دارید و می‌توانید به آن‌ها کمک کنید لطفا دریغ نکنید. من عین پیام‌های دوستان را کپی می‌کنم و نظری در مورد محتوای پروژه‌ها یا بسترها ندارم.

۱) یک پروژه ایجاد شده تا ساختمانهای مناطق زلزله زده را در اپن استریت مپ ایجاد کنند. اگر تمایل دارید به این پروژه کمک کنید به این آدرس بروید.
http://wiki.openstreetmap.org/wiki/2017_Iran-Iraq_Earthquake

۲) در رابطه بند اول آخرین پستتان، عده‌ای از افرادی که به کار با وب جی‌آی‌اس تسلط دارند، در حال آماده‌سازی یک سامانه‌ مبتنی بر وب جی‌آی‌اس و تهیه نقشه‌های اینترنتی برای ثبت نیاز منطقه و کمک رسانی‌های انجام شده در مناطق زلزله‌زده کرمانشاه هستند. این روند را از دیروز صبح آغاز کرده‌اند و ظاهرا به زودی سامانه طراحی‌شده‌اشان آماده استفاده خواهد بود. عکس‌های مربوط به این پروژه در پست بعدی ارسال خواهد شد.

۳) گروهی زدیم برای تبادل نظر و ایجاد پلتفرمی برای مدیریت بحران. ممنون میشم ایده ها و نظراتتون رو با ما درمیون بذارید و ما رو به دوستانی که میتونن کمکمون کنند معرفی کنید.

Telegram: Join Group Chat

۴) بچه هاي شمعدوني يه پلتفرمي رو طراحي كردن كه شايد معرفي و استفاده از اون بتونه كمك قابل توجهي كنه

http://emdad.shamdooni.org/

۵) یه مورد دیگه سایت http://www.openstreetmap.org/ هست که نفشه باجزییات خیلی بالاتر از گوگل داره که با مشارکت مردم کامل میشه. هر کاربری از هر جای دنیا میتونه کمک کنه تا نقشه قسمت های زلزله زده کامل بشه. از کاربردهای عمده اش براورد خسارت و نیاز روستاها و همینطور مسیرهای کمک رسانی میتونه باشه.
تو این فیلم نشون میده بعد از زلزله هایتی در مدت کمتر از 12 ساعت کل منطقه نقشه کشی شده:
YouTube

@hamed_ghoddusi تماس با نویسنده
@hamedghoddusi

در ادامه این مطلب، نویسنده کانال تصویری را برای نمونه ضمیمه نموده است:

یک لیوان چای داغ، نوشته‌های حامد قدوسی hamed_ghoddusi

[Malek]

سیاست‌های کلی پیشگیری و کاهش خطرات ناشی از سوانح طبیعی و حوادث غیرمترقبه

از همین سند:

2ـ3- تقویت آمادگی‌ها و امکانات لازم برای اجرای سریع و مؤثر عملیات جست‌وجو و
نجات در ساعات اولیه، امداد و اسکان موقت آسیب‌دیدگان، تنظیم سیاست‌های تبلیغاتی و
اطلاع‌رسانی و سازماندهی کمک‌های داخلی و خارجی در زمینه‌های فوق.

6ـ پیشگیری و کاهش خطر‌پذیری ناشی از زلزله در شهرها و روستاها و افزایش ضریب
ایمنی در ساخت‌وسازهای جدید از طریق.

1ـ 6 مکان‌یابی و مناسب‌سازی کاربری‌ها در مراکز جمعیتی شهری و روستایی و تأسیسات
حساس و مهم متناسب با پهنه‌بندی خطر نسبی زلزله در کشور.

2ـ 6 بهبود مدیریت و نظارت بر ساخت‌وساز با به کار‌گیری نیروهای متخصص و تربیت
نیروی کار ماهر در کلیه سطوح و تقویت نظام مهندسی و تشکل‌های فنی و حرفه‌ای و
استفاده از تجربه‌های موفق کشورهای پیشرفته زلزله‌خیز.

3ـ 6 ممنوعیت و جلوگیری از ساخت‌وساز‌های غیر‌فنی و ناامن در برابر زلزله و الزامی
کردن بیمه و استفاده از کلیه استانداردها و مقررات مربوط به طرح و اجرا.

4ـ 6 استانداردسازی مصالح پایه و اصلی سازه‌ای و الزامی کردن استفاده از مصالح
استاندارد، با کیفیت و مقاوم و ترویج و تشویق فناوری‌های نوین و پایدار و ساخت
سازه‌های سبک.

5ـ 6 تهیه و تصویب قوانین و مقررات لازم برای جرم و تخلف شناختن ساخت‌وسازهای
غیر‌فنی.

9ـ تنظیم برنامه‌های توسعه ملی به‌گونه‌ای که در همه فعالیت‌های آن در همه سطوح،
رویکرد «سازگاری با اقلیم» ملاحظه و نهادینه شود. بنابراین اقدامات ذیل باید انجام
گیرد:

ــ شناسایی شرایط اقلیمی و لحاظ نمودن آن به عنوان یکی از محورهای اساسی آمایش
سرزمین.

ــ تهیه، تدوین و ساماندهی نظام‌های جامع مدیریت بلایای جوی و اقلیمی.

ــ شناسایی تغییر اقلیم و آثار و پیامدهای آن در پهنه سرزمین و اتخاذ راه‌کارهای
مناسب.

[Khani]

مطلبی از کانال ارزیابی شتابزده، کم‌ارتباط‌تر با مبحث شفافیت، اما بسیار قابل توجه و قابل اشاره در خلال مباحث و گفتگوها و دربردانده‌ی مثال‌هایی قابل توجه:

️نیروگاه هسته ای بوشهر، پلاسکو نشود
محمدرضا اسلامی

این زلزله هم آمد و رفت و تا چندین روز بحثِ زلزله، در صدر اخبار و گفتگوی شبکه های اجتماعی ما خواهد بود اما دو-سه هفته آنطرف تر که برویم، چند هفته ای که زمان بر ما بگذرد، باز اخبار دیگر و رویدادهای دیگر، ذهن ها را از این واقعیت موجود در فلات ایران پراکنده خواهد کرد. اینهمه گفتگوهای معطوف به زلزله، محو خواهد شد و اخبارِ بست نشینی شاه عبدالعظیم و… محور اخبار خواهد بود.
اما در این مجال، زلزله کرمانشاه فرصتی است که به 4 موضوع جدی در این بحث اشاره شود:
Telegram: Contact @solseghalam

️یک- وضعیت نیروگاه هسته ای بوشهر در زمان زلزله:

«تجربه تلخ نیروگاه هسته ای فوکوشیما» در زمان زلزله سال 2011 توهوکو ژاپن نشان داد که چقدر موضوع نیروگاه هسته ای در منطقه زلزله خیر، موضوعی جدی و بحران ساز است.
بوشهر منطقه ای است (همچون بسیاری از مناطق ایران) با پتانسیل لرزه ای بالا. تکلیف نیروگاه هسته ای بوشهر در زمان زلزله، باید الان برای ما معلوم باشد.
به طور مشخص، شرکت بهره بردار نیروگاه بوشهر باید اعلام کند چه “سناریوهای بحران” ی را برای نیروگاه لحاظ کرده است؟
در چه سطح از زلزله (با چه بزرگایی) کدام قسمتهای نیروگاه آسیب خواهد دید؟
چه طرحهای مقاوم سازی برای نیروگاه لحاظ شده؟
چه طرحهایی برای زمان آسیب احتمالی در نیروگاه پیش بینی شده است؟
در خصوص تجربه تلخ نیروگاههای هسته ای در کشور #ژاپن قبلا دراین کانال صحبت شده بود: Telegram: Contact @solseghalam

️شاید برای تیتر این نوشتار باید گفته شود نیروگاه هسته اى بوشهر، #فوکوشیما نشود. اما واقعیت امر این است که درصورت بروز زلزله شدید در استان بوشهر این نیروگاه ومشکلاتش، فوکوشیما نخواهد شد. چرا که ما نه امکانات روبوتیک ژاپنی ها را داریم برای حل مسئله، و نه تجربه چند دهه اداره نیروگاه هسته ای.(یادداشت: ژاپن روبوتیک و بحران فوکوشیما: Telegram: Contact @solseghalam )
در صورت بروز یک زلزله شدید در بوشهر، غافلگیر خواهیم شد، چنانکه در بحث پلاسکو به یکباره متخصصان ما غافلگیر شدند و این سوال مطرح شد که چرا در سال2017 حتی نیم سطر در مبحث دهم مقررات ملی ایران راجع به طراحی سازه های فولادی در برابر آتش مطلب وجود ندارد؟

برایِ واقعیتِ زلزله در بوشهر، امروز باید فکر کنیم. همین امروزی که درگیر بحث های بست نشینی و حکمت زنبیل قرمز و… بازیهای کودکانه دیگریم.

️دو- خروجِ جمعیتِ تهران در زمان بحران:

همه می دانند که تهران در برابر ریسک یا خطر زلزله ای بزرگ است. مشکل اصلی تهران، سازه های ناکارآمد نیست (که البته این بخشی از مشکل است). مشکل اصلی برای تهران، خروجِ جمعیتی عظیم از «چند خروجی محدود» برای یک کلان شهر بزرگ است.

️در صورت وقوع یک بحران، خروجی هایِ محدودِ شهر، امکان تخلیه جمعیت و رساندنِ امداد را نخواهد داد.
امروز باید فکری کنیم.

️سه – آتشِ بعد از زلزله در تهران:

آتشِ بعد از زلزله در زلزله سال 1923 کانتو در توکیو، جمعیتی چندده هزار نفره را به کامِ مرگی فجیع کشاند. جمعیتی که از خودِ “کشته های زلزله” بیشتر بود.
این یک واقعیت است که ژاپنی ها به موازاتِ بحث زلزله و طراحی سازۀ مقاوم، روی بحثِ «آتشِ بعد از زلزله» کار کرده اند.
اما در ایران پلاسکو نشان داد که چقدر ما در برابر آتش آسیب پذیریم.
اگر روزی زلزله تهران رخ دهد (یا شیراز یا هر کلان شهر دیگری) و ما در یک لحظه سی – چهل پلاسکو روی دستمان قرار گرفته باشد چه بایدمان کرد؟
مدلسازی های مربوط به آتش بعد از زلزله تهران در کجاست؟ برای سناریوهایِ مختلف زلزله (بزرگای متفاوت) سناریوی توسعه آتش درشهر چگونه خواهد بود؟

️مشخصا اینکه در یک زلزله با بزرگای مثلا شش، تهران چه مدل آتشی را تجربه خواهد کرد. و در یک زلزله با بزرگای همین زلزله کرمانشاه، تهران چه مدل دیگری از آتش را تجربه خواهد کرد؟
سناریوی امداد ونجات در هر یک از این آتش سوزیها کجاست؟
امروز فکری باید کرد.

️چهار- دستورالعمل مصوب شهرداریهای کشور برای مدیریت بحران:

سوال آخر در این بحث این است که «دستور العمل مصوب برای شهرداریهای کلان شهرها» برای بحث مدیریت بحران و امداد و نجات در کجاست؟!
تجربه بم، قزوین، آذربایجان، کرمانشاه و… همه ناظر به زلزله در مناطق با جمعیت کم، تراکم پایین، و شهرهای کوچک بوده است. سوال مشخص اینجاست که در سال2017 آیا یک دستورالعمل رسمی و مصوب که از طرف وزارت کشور به شهرداریهای کلان شهرها ابلاغ شده باشد و مبنای بحث مدیریت بحران در تبریز یا شیرازِ زلزله زده باشد، وجود دارد؟
این دستورالعمل چندبار بازنگری شده؟
این دستورالعمل چندبار در یک مانور زلزله به محک تجربه گذاشته شده تا مشخص شود در زمان بحران، تعامل دستگاههای اجرایی با همدیگر چگونه است؟

“امروز” به این موارد باید فکر کرد.

شهر من، من به تو می اندیشم. نه به…

[Khani]

مصداقی از فعالیت‌های مبتنی بر جمع‌سپاری برای کمک به زلزله‌زدگان:

https://t.me/HBMkermanshahearthquake

جزئیات به قرار ذیل است:

به جز جمعیت امام علی (ع) که سابقه روشنی دارند، گروه‌های مختلف دیگری نیز در حال جمع‌آوری کمک برای زلزله هستند. گروه “همراهان بدون مرز” ماهیانه و در طی سال‌های اخیر همواره کمک به ایران ارسال کرده‌است. گروهی مطمئن با نماینده در بسیاری از نقاط خارج از کشور:
English / Persian

با سلام خدمت تمامی هموطنان گرامی
همان طور که به گوش شما عزیزان هم رسیده، متاسفانه زلزله ی بزرگی در مناطق غربی کشور رخ داده و تعداد زیادی از هموطنان عزیزمون رو در این حادثه ی تلخ از دست دادیم. ولی باید حواسمون باشه که کشته شدن اون عزیزان تنها بخشی از ماجرا بوده و از اون سخت تر وضعیت هموطنانی هست که در این فصل سرد کاشانه ی خودشون رو از دست دادند و با وضعیت سختی مواجه شدند. قطعا دولت مسئولیت اصلی رسیدگی به مسئله رو بر عهده داره، ولی ما هم در حد توانمون می خوایم به مسئولیت شهروندی خودمون عمل کنیم.
بر آن هستیم که در حد توان خودمون کمک هایی رو به منطقه ارسال کنیم. رابط همراهان بدون مرز در ایران روز چهارشنبه با هماهنگی جمعیت هلال احمر به منطقه اعزام می شه و کمک های جمع آوری شده هم از این طریق مستقیما به دست زلزله زدگان می رسه. (این دوستمون در زلزله ی ورزقان هم از نیروهای امدادی داوطلب بوده است)، پس هر کسی که علاقه داره به این هموطنان کمک کنه از طریق شماره حساب های زیر همراه ما بشه. دوستان خودتون رو به این ایونت دعوت کنید. حتما در قسمت توضیحات پرداخت قید کنید که به منظور زلزله ی کرمانشاه (این لطفا فراموش نشه، خیلی مهمه)

در آلمان: شقایق نظری
Shaghayegh Nazari
IBAN DE48 4416 0014 6439 9006 00
BIC GENODEM1DOR
Verwendungszweck: Kermanschah Erdbebenhilfe

در ایتالیا: سمیرا شادپور
IBAN: IT15F0347501605CC0011141359
Samira Shadpour
Banka ing

در دانمارک: آرمین قاسم آذر
reg nr.: 9838
account nr.: 2072634732
mobilepay: 53335805
Armin Ghasem Azar

در آمریکا و کانادا: آیدین امیرخانی
Aidin Amirkhani
amirkhani.aidin@gmail.com

در استرالیا:
BSB: 066001 Account number: 11486241
Account name: Arash Zarrabi Ekbatani

در دیگر کشورهای اروپایی: سینا صداقت نژاد
شماره حساب مسترکارد
IT53N0569611009CCI000022948: SEDAGHATNEZHAD – SINA
نام بانکBanca Popolare di Sondrio
کد بانک (Swift Code): POSOIT22

در ایران: احسان بشیر گنجی
شماره حساب پارسیان 47000179447608
IR970540103647000179447608 شماره شبا

---

پ.ن.1. از طریق کانال زیر می توانید رسیدهای خریدهای انجام شده را رویت کنید:
Telegram: Contact @HBMkermanshahearthquake
درنهایت هم یک گزارش مالی کلی از کل این ایونت در اختیار شما قرار می گیره.

پ.ن.2. فایل پی دی اف موجود در ایونت شما را با همراهان بدون مرز آشنا می کند:

Paypal:
Mohammad Reza Amini
moh.r.amini@gmail.com

English:
Dear friends,
(As many of you are already aware) a massive earthquake has happened in Iran-Iraq border on Nov. 12th. We have started to collect some financial support to provide help for people in the region. If you think you can assist us with this matter, please send your donations to the Master card or PayPal account noted below: (please do mention in the description part “for Iran’s earthquake”)
Paypal:

Mohammad Reza Amini
moh.r.amini@gmail.com

IBAN: IT53N0569611009CCI000022948: SEDAGHATNEZHAD – SINA
Bank name: Banca Popolare di Sondrio
Swift Code: POSOIT22

@yengehnevis

[Malek]

پورتال شفافیت کمک‌ها به زلزله نپال:

http://earthquake.opennepal.net/

[Malek]

میدونید کی رو باید مقصر دونست؟

۹۰ درصد امضاها در سازمان نظام مهندسی فروخته می‌شوند:

مشاور معاون مسکن وزارت راه و شهرسازی گفت: در سازمان های نظام مهندسی 90 درصد امضاها فروخته می شود و این اتفاق در حال روی دادن است.
وی اضافه کرد: امضا فروشی در بخش ساخت و ساز و سازمان های نظام مهندسی وجود دارد که به آن سوری گری گفته می شود.

عرفانیان افزود: سازمان های نظام مهندسی در مقابل هر صحبتی مبنی بر اصلاح آیین نامه های این سازمان ها مقاومت می کنند.

وی گفت: در سه سال گذشته هر زمان راجع به خروج پول از سازمان های نظام مهندسی صحبت کردیم با شدیدترین واکنش ها از طرف این سازمان ها روبرو شدیم.

صدیف بدری گفت: زمانی که رقم درآمد سازمان های نظام مهندسی اعلام نمی شود به معنای نبود شفافیت در این سازمان هاست.

مهم ترین موضوعی که در قانون نظام مهندسی وجود ندارد نظام مسئولیتی است و اکنون مرز مسئولیت ها مشخص نیست.

tasnimnews.com/fa/news/1396/07/25/1548003/90-درصد-امضاها-در-سازمان-های-نظام-مهندسی-فروخته-می-شود

[Khani]

نگاهی از منظر «حکمرانی خوب» و «ساختار حکمرانی» به زلزله به قلم آقای دکتر پورعزت (به نقل از کانال تلگرام ایشان):

به نام خدا

#یادداشت ١٧:
مدیریت بحران در سوگ پیامبر شایسته‌سالار:
از «چپ و راست»، ملولم و انسانم آرزوست

آورده اند که پیامبر رحمت، در آخرین سال حیات خود سپاهی را به رهبری نوجوانی شایسته به نام «اسامه پسر زید» آرایش داد و به ماموریتی مهم گماشت؛ سپاهی که در آن، بزرگان صحابه (احتمالا همتراز رجال سیاسی امروز ما)، سرباز یا سپاهی عادی بودند و یک نوجوان مسلمان «فرمانده کل»!
البته عده زیادی سرباز زدند! شاید او را در شمار «رجال سیاسی» پذیرفتنی نمی‌یافتند.
سال‌هاست که رجال سیاسی چپ و راست، هویت و اصالت ملت ‌و منابع ملی ما را به سبک بوکسورها، چپ و راست می‌کنند.

امروز حتی بعضی از رجال سیاسی در این مبارزه، آنقدر سنگین‌وزن شده‌اند که از زمین تهران کنده نمی‌شوند تا هموطنان آسیب دیده‌مان را دریابند .

جالب آن‌که برخی به حق و برخی ناحق، مردم زیر آوار را رها کرده و به تسویه حساب سیاسی روی آورده‌اند.
جالب‌تر آنکه سالهاست این رجال‌نمایان به هم نسبت‌های ناروا حواله می‌کنند، اما هرگز هیچ‌کدام محاکمه نمی‌شوند!
یکی می‌گوید مسکن مهر در دولت قبل بد «پی‌ریزی» شده و دیگری می‌گوید «نازک‌کاری‌ها» در دولت بعد ضعیف بوده و قوه قضائیه هم احتمالا در دغدغه پاسخ‌گویی به ادعای وزارت خارجه امریکا در باره مصائب مردم کالیفرنیای جنوبی، مشغول است؛ و خوش‌نقش و خوش‌نگار، کاری به کارهای کثیف داخلی ندارد و به رسالت تمیز بین‌المللی خود می‌اندیشد!
ای کاش دست‌کم سلفی‌بگیران مجلس به منطقه می‌شتافتند تا برای آلبوم آخرت خویش، سلفی بگیرند!
ما هم در دانشگاه مشغولیم!
اصلا چه کسی گفته ما باید همه مشکلات جهان را حل کنیم؟
راستی امسال چند تا مقاله علمی پژوهشی چاپ کرده‌اید؟

أَلْهاكُمُ التَّكاثُرُ، حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقابِرَ
فخرفروشی به مال و تعداد نفرات، شما را سرگرم کرده است؛ تا آنجا که (برای شمارش مردگان خود) به قبرها(ی آنان) سر زدید (تكاثر، ۱ و ۲).

به منزله متخصص دانش اداره و حکمرانی می‌گویم، تا ساختار کشور از نظام قبیلگی و فامیلی ناشایسته پرور پر مدعا (زبان‌دراز)، فاصله نگیرد، مشکلی حل نمی‌شود.

و شما ای اشباح الرجال، با ادعای «مردانگی‌آموختگی در عرصه سیاست»، همچنان در مسند خود بمانید و در آلودگی‌های ناشی از توهم شایستگی، بپوسید؛ اما بدانید که قرار آخرت نزدیک است.

نمی‌دانم چند نفر از هیات دولت تا امروز که پنج روز از این مصیبت دلخراش گذشته، راهی منطقه مصیبت‌زده در کرمانشاه شده‌اند؟
رئیس‌جمهور مدبرمان اکنون کجاست؟
چرا اعلام نمی‌شود «امروز پایتخت ایران، کرمانشاه است*»؟

این چه مصیبتی است که ملت مسلمان ایران باید در حسرت رییس‌جمهور و هیات دولتی مدبر و شجاع، نظیر برخی کشورهای غیرمسلمان باشند که در لحظه، شجاعانه و حکیمانه، پای منافع ملی و بحران‌های کشور خویش، می‌ایستند؟

شاید به آنها وعده بهشت تضمین‌شده نداده‌اند که به قول شهید بهشتی عزیز، «بهشت را به بها بدهند و به بهانه ندهند»؛

شاید هم به رای واقع بینانه ملت خود می‌نگرند که فارغ از دغدغه‌های گروه‌ها و گروهک‌های چپ و راست، مردم رای دهنده در کشورشان، مراتب ادب سیاسی و نزاکت اجتماعی و هوشمندی فرهنگی آنان را رصد خواهند کرد؛

شاید هم فهمیده‌ا‌ند که مردم کشورشان مجبور نیستند از ترس تکرار فاجعه جلوس دیگری بر مسند قدرت، آنها را در عین ناشایستگی برگزینند.

امروز در مقام یک ایرانی مسلمان، در پیشگاه منتقم دانا، از همه افراد و نهادهایی که مصیبت‌های اداری و قبیله‌های سیاسی حاکم بر ساختار تصمیم‌گیری فعال در کشور را سبب‌ساز شده‌اند، شکایت می‌کنم و در سایه این آیه شریفه، پناه می‌گیرم:
أَمَّنْ يُجِيبُ الْمُضْطَرَّ إِذا دَعاهُ وَ يَكْشِفُ السُّوءَ وَ يَجْعَلُكُمْ خُلَفاءَ الْأَرْضِ
أَ إِلهٌ مَعَ اللَّهِ
قَلِيلاً ما تَذَكَّرُونَ

آیا (معبودهای آنان بهترند یا) آن که (دعای) شخص درمانده را درهنگامی که او را بخواند، اجابت می‌کند و بدیها و مشکلات را برطرف می‌نماید و شما را جانشینانِ (خود در روی) زمین قرار می‌دهد؟
آیا همراه «الله»، خدایی وجود دارد؟
اندکی (از شما) پند می‌گیرید (نمل، ۶۲).

راستی چقدر تاکید پیامبر ما بر شایسته‌سالاری فارغ از «رجال‌شدگی سنواتی و قبیله‌ای»، عبرت‌انگیز بود؛ و چه ناجوانمردانه بعد از او، بتدریج شایسته‌سالاری علمی و قابلیتی، قربانی «ادعای مردانگی اشباح رجال سیاسی» شد!

٢۶ آبان ١٣٩۶

—-------------

• یادآوری گفته دکتر سید حامد وارث، همکار محترم ما در دانشگاه تهران که در هنگامه زلزله بم چنین اظهار کرد:
  « دولت باید بگوید: امروز بم، پایتخت ایران است!»

Telegram: Contact @PourezzatIR

www.pourezzat.ir

[Khani]

نظام مردمی مدیریت بحران به نقل از کانال خط‌مشی گذاری ایرانی:

نظام جایگزین؛
مدل مردمی مدیریت بحران

مدیریت مردمی بحران، نیازمند “نظام جایگزین” در بستر اجتماعی است.
در نظام جایگزین، مردم به‌گونه‌ای سازمان می‌یابند که در هنگام وقوع حادثه، جایگاه جدید خویش را برعهده می‌گیرند. هر فرد با آموزش‌های کددار و رسمی که قبل از بحران دیده است، بلافاصله در جایگاه خویش قرار می‌گیرد.
مثلا فردی آرایشگر است، در زمان بحران، لباس امدادی‌اش را می‌پوشد و آن استاد دانشگاه، راننده آمبولانس می‌شود و معلم، برقکار ساختمان و آن دیگری لوله‌کش و … .
این نظام جایگزین ویژه مدیریت بحران، ساختاری قانونمند اما مردمی دارد.

️ بدون شک طراحان نظام جایگزین سازمانهای مردم نهاد هستند. که ما در این عرصه هنوز ابتدای راه هستیم.
بسیاری بی‌نظمی‌ها، ناآرامی‌های اجتماعی، فقدان آرامش در تصمیم گیری
و ضعف و رنگ پریدگی ِ “تعهد” در حوزه اجتماعی،
ناشی از کم ظرفیتی مردم شریف و مهربان ما و یا ناشی از عدم تواتمندی جوانان پاک نهاد ما نیست،
قطعاً ناشی از فقدان درک درستی از مدلها و سازه‌های اجتماعی تحول‌خواه است.

️ تجارب ارزشمند برخی ملل نشان می‌دهد چگونه از سازه‌های اجتماعی با راهبردهای
«مردمی/مردمی» و «مردمی/دولتی»
در حل بحرانهای عظیم بهره می‌برند.
سونامی ژاپن آنقدر عظیم و گسترده بود که طومار هر کشوری را بهم بپیچد اما آنها با همان مدل “نظام جایگزین” توانستند در کمترین زمان ممکن از پس آن برآیند.

تجارب گذشته در زلزله بوئین زهرا، طبس، رودبار و بم موجود است و باید حلاجی و بررسی شود. در این میان، عملکرد جهادسازندگی در زلزله رودبار و منجیل، از لحاظ آثار و ارکان و روند مواجهه با زلزله قابل تامل و الگوگیری است.
با آرزوی تداوم چنان حرکت ناب مردمی با حضور مقدس و جهادی جوانان در مدیریت بحران‌ها.

️ مهندس ناصر صاحبی

#مقاله

‏‎🇮🇷خط مشي گذاري ايراني🇮🇷
@irpublicpolicy

[Yakhchali]

ارتباط دوسویه با آسیب‌دیدگان زلزله

پنجشنبه هفته گذشته پس از بازگشت مسئولان ارشد وزارت رفاه از مناطق زلزله‌زده، یکی از بازماندگان زلزله در هواپیما می‌گفت همه خانواده‌اش را از دست داده و برای یافتن کار و اسکان‌یافتن به تهران می‌آید. او سؤال می‌کرد چگونه می‌توان با مسئولان مرتبط ارتباط برقرار کرد؟
معاون‌اول رئیس‌جمهور هم که روز گذشته به مناطق زلزله‌زده سفر کرده است، اظهار کرده است: «در ابتدا قرار بود برای اسکان موقت مردم وجوه نقد پرداخت شود تا آنها برای اسکان خانه اجاره کنند، با توجه به مشکلات موجود تصمیم گرفته شد تا به کسانی که تمایل دارند کانکس تحویل شود. درحال‌حاضر هر دو راهکار برای اسکان موقت زلزله‌زدگان پیش‌بینی شده است و مردم می‌توانند در‌این‌خصوص تصمیم‌گیری کنند».
دادن حق انتخاب به مردم زلزله‌زده برای تصمیم‌گیری یک سیاست مدبرانه است اما سؤال این است که چگونه و در کدام ساختار ارتباطی امکان گفت‌وگوی دوطرفه با آسیب‌دیدگان و شنیدن صدای آنها وجود دارد؟ بررسی تجارب بین‌المللی نهادهای امدادی نشان می‌دهد از سال 2010 به این‌سو سیستم ترا « Trilogy Emergency Response Application»، امکان ایجاد ارتباط دوسویه بین امدادگران و آسیب‌دیدگان را فراهم کرده است. مطابق گزارش‌های سازمان صلیب سرخ زمین‌لرزه دهشتناک هفت‌ریشتری هاییتی در سال 2010 که موجب جان‌باختن بیش از 300 هزار نفر و بی‌خانمان‌شدن حدود یک میلیون نفر شد و از آن به‌عنوان «مرگ‌آورترین فاجعه در تاریخ مدرن بشر یاد می‌شود» یک نقطه عطف در نگرش گروه‌های امدادی به نحوه کمک به آسیب‌دیدگان بود. پل کانلی، یکی از امدادگرانی که از همان ابتدای حادثه در پایتخت هاییتی بوده است، در یک سخنرانی با عنوان «بشر‌دوستی دیجیتال» بیان می‌کند: «از میان ویرانه‌های شهر پورتو‌پرنس هزاران پیام کوتاه (SMS) بیرون آمد؛ مردمی که ملتمسانه تقاضایی داشتند، پیشنهاد یاری می‌دادند، به‌دنبال عزیزانشان می‌گشتند. این وضعیتی بود که آژانس‌های کمک‌رسانی سنتی هرگز با آن مواجه نشده بودند. ما در یکی از فقیرترین کشورهای دنیا بودیم اما 80 درصد از مردم دستگاه‌های تلفن همراه در دست داشتند». تدبیر و تأمل برای استفاده از منبعی به نام پیام کوتاه، باعث شد استفاده از موبایل و تکنولوژی برای سیستم امدادی مورد توجه قرار گیرد.

… ایجاد یک ارتباط دوطرفه با آسیب‌دیدگان بلایای طبیعی و بحران‌ها هدف قرار گرفت؛ ارتباطی که هم امکان شنیده‌شدن صدای آسیب‌دیدگان را فراهم کند و هم قادر باشد صدای امدادگران را به‌صورت هدفمند و در مکان‌های خاص جغرافیایی به گوش بلازده‌ها برساند.

سیستم ترا « Trilogy Emergency Response Application» یا برنامه واکنش اضطراری سه‌گانه پاسخی سیاستی به ضرورت استفاده از ظرفیت تکنولوژی موبایل در زمان وقوع زلزله بود. «ترا» بر مبنای امکان ارسال پیام کوتاه، آن‌هم با حداقل ظرفیت شبکه ارتباطی طراحی شد. این شبکه اس‌ام‌اسی امکان ایجاد ارتباط دوطرفه با آسیب‌دیدگان بلایا و بحران‌ها را فراهم می‌کند و ارزیابی مستقل صورت‌گرفته درباره این سیستم بیانگر کارایی آن بوده است.
جمع‌بندی اینکه در مدیریت پس از بحران و به‌منظور ساماندهی کمک‌ها، هدفمندکردن مداخلات ایجاد یک ارتباط دوطرفه با آسیب‌دیدگان زلزله و شنیدن صدای آنها ضروری است. در وزارت رفاه، سازمان بهزیستی کشور با استفاده از ظرفیت مددکاران خود این ارتباط را با جامعه هدف خود برقرار کرده است و به‌طور مثال برای پاسخ به نیازهای 118 معلول و 18 ضایعه نخاعی حادثه اخیر اقدام کرده است. سازمان تأمین اجتماعی هم برای اعطای تسهیلات مالی خود، اعم از بیمه بی‌کاری یا وام بدون بهره به مستمری‌بگیران، امکان ارتباط با جامعه هدف خود را دارد. اما پیشنهاد این است که با استفاده از تجارب بین‌المللی و قابلیت تلفن همراه که بیش از یک میلیون و 600 هزار مشترک در استان کرمانشاه با ضریب نفوذ 81 درصد دارد، امکان ایجاد ارتباط امدادگران با آسیب‌دیدگان و حتی ارتباط آسیب‌دیدگان و یاری‌دهندگان در یک ساختار مناسب و لحاظ‌کردن همه ملاحظات فراهم شود.

روزبه کردونی
منبع: روزنامه شرق -8/9/96