وقف در لغت ؟
وقف در لغت به معنای ایستادن ، ساکن کردن ، اقامت کردن و حبس کردن می باشد و در اصطلاح فقهی آن است که انسان ملکی را ثابت نگه دارد و منافع آن را برای شخص یا اشخاص یا برای کار و یا مصرفی معین کند . مانند این که زمینی را برای مسجد یا حسینیه یا مدرسه و یا فقرا قرار دهد .
به مالی که وقف می شود موقوفه و به وقف کننده آن واقف و به کسی که برای او یا مصرفی که برای آن وقف شده موقوف علیه گفته می شود .
مال موقوفه برای همیشه از تملک خصوصی واقف خارج می شود و خود او و دیگران نمی توانند آن را ببخشند یا بفروشند و کسی هم از آن ملک ارث نمی برد .
وقف ، یکی از برترین و پر دوام ترین مظاهر احسان و نیکوکاری به مردم و خدمت به هم نوعان و کمک به مصالح جامعه و تنظیم امور اجتماعی ، اقتصادی و حتی پیشرفت های تکنولوژی است . چنانچه موقوفات یک کشور در مسیری صحیح به کار انداخته شود و واقفان به راه معقول و درستی هدایت شوند و سازمان اوقاف با اهتمام و جدیت به انجام وظایف خود بپردازد ، بسیاری از مسائل و مشکلات جامعه مرتفع می شود . فضیلت وقف بر کسی پوشیده نیست ، اما در این جا فضیلت وقف را از نظر قرآن و روایات بیان می کنیم .
در قرآن آیه ای به طور صریح و روشن درباره وقف وارد نشده است ، بلکه آیاتی چند در این کتاب مقدس مردم را بر ، احسان ، انفاق مال و انجام خیرات دعوت و تشویق کرده اند که شامل وقف نیز می شود . مثلاً در ایه ۹۲ سوره آل عمران می گوید هرگز به نیکوکاری نخواهید رسید تا از آنچه دوست دارید انفاق کنید ، و از هر چه انفاق کنید قطعا خدا به آن داناست .
طبق این آیه شرط رسیدن به مقام نیکوکاران واقعی ، انفاق از اموالی است که مورد علاقه انسان است و از آن جا که وقف یکی از نمونه های بارز و آشکار انفاق است ، می توان گفت وقف راه رسیدن به مقام نیکوکاران واقعی است .
لزوم شفافیت در وقف
شفافیت در خیریه ها که مرتبط با امور وقفی هستند یا بخشی از درآمد آن ها حاصل چنین وقوفیست میتواند با استفاده از راه های زیر بسیار شفاف تر باشد.
- عدم دخالت کارگزار غیر دولتی در تصرف و کسب سود حاصله
- نظارت و برگزاری مناقصه در ارتباط با ارنتقال یا استیجار ملک موقوفه
- قطع ید از هرگونه درخواست های ورثی
این موارد موضوعاتیست که امروزه در بسیاری از موقوفه ها شاهد آن هستیم و نیاز به ترمیم دارد.