منظور از خانوار آیندهنگر (Forward Looking) در اقتصاد این است که خانوار، تصمیمات فعلی خود را با توجه به انتظارات شان نسبت به شرایط آینده میگیرند. تصمیماتی مانند میزان مصرف یا سرمایهگذاری و… در اقتصاد، توسط مردم به این صورت است. بنابراین یکی از مهمترین وظایف حکمرانان در هر کشوری مدیریت این انتظارات است.
مثلاً فرض کنیم در کشور ما انتظار کنونی مردم از آینده دو ماههی نرخ ارز، بالا رفتن قابل توجه آن باشد. سوای درست یا غلط بودن عوامل به وجود آمدن این انتظارات در ذهن مردم ، همینهاست که شرایط اقتصادی کنونی جامعه را میتواند دگرگون کند و در این مثال میتواند باعث تقاضای بیشتر و به تبع آن بالا رفتن جهشی نرخ ارز در این مقطع شود.میدانیم اگرچه ممکن است این انتظارات بر اساس واقعیات نباشد لکن حتماً تاثیر خود را خواهد گذاشت چرا که این انتظارات هستند که تصمیمات فعلی آن ها را میسازد.
حال اگر فرض کنید مردم(در این مثال) نسبت به رئیس بانک مرکزی و دیگر مسئولین مربوطه اعتماد بالایی داشته و آنها را صادق و عمل کننده به وعدههای داده شده بدانند؛ چه تاثیری میتواند در سیاستگذاری این مسئول داشته باشد؟ این حالت را با شرایطی مقایسه کنید که مردم اعتمادی نداشته و صحبت ها و وعده های مسئول را خلاف واقع بپندارند؟ و این مسئله در مورد همین نرخ ارز و سکه در کشور ما بارها اتفاق افتاده که وعده رئس بانک مرکزی موجب بدتر شدن شرایط بازار هم شده است!!!
یکی از سوالات مهم حکمرانان این است که چگونه میتوان این انتظارات را بهتر مدیریت کرد؟ تا آنکه حتی اگر عوامل واقعی هم در به وجود آمدن این انتظارات دخیل بودند، بتوان به سلامت از این مشکلات عبور کرد و کشورشان در دام بحران فرونیفتند.
از آنجایی که شفافیت(Transparency) بستر اصلی نظارت و ارزیابی حکمرانان توسط عموم مردم است؛ موجب افزایش پاسخگویی و کارآمدی مسئولین شده همچنین اعتماد عمومی مردم به مسئولین و حاکمیت را افزایش داده و سرمایه اجتماعی را بالا میبرد. از طرفی دیگر چون مدیریت انتظارات مردم به همین مسئله وابسته است یعنی به عبارتی دیگر ؛ هرچه مردم،مسئولین خود را باور داشته و به آنها اعتماد کنند، حکمرانی،سیاستگذاری و مدیریت انتظارات آنها راحتتر و کارآتر خواهد بود؛ بنابراین لازم است حکمرانان که مدیریت انتظارات مردم را عهدهدار هستند، شفافیت را به عنوان اهم مسائل و زیرساختی با اولویت بسیار بالا بدانند و به آن بپردازند.
لذا در کشور ما، دولت به عنوان بازوی اصلی اجرایی که اعتماد مردم به او لازمهی مدیریت بهتر و حکمرانی خوب است باید در حوزههای مختلف حکمرانی شفافیت را به عنوان زیرساختی مهم هرچه سریعتر آغاز کند. البته نشان دادیم که این مسیر هموار است و پیچیدگی خاصی ندارد چرا که تجربیات فراوانی در نقاط مختلف دنیا در سالهای گذشته پیش روی ماست.