در این موضوع به رابطه شفافیت و پاسخگویی پرداخته میشود
دو نوع پاسخگویی: فعال و انفعالی
شفاف شدن امور عمومی و آگاهی مردم و روزنامهنگاران از آنچه دولتمردان و صاحبان قدرت و ثروت در جامعه انجام میدهند و بر سرنوشت و زندگی آنها تأثير می گذارند زمينه و موجبی است برای پاسخگویی آنها. پاسخگویی دو گونه است: فعال و انفعالی.
پاسخگویی فعال یعنی اینکه مقامات و مدیران رأساً به گزارش عملکرد خود بپردازند و اهداف، مأموریتها، سياستها، برنامهها و اقدامات خود را به مردم توضيح دهند و كم و كيف پيشرفتها، موانع و مشکلات و راهکارهای خود را تشریح و تبيين كنند. پاسخگویی انفعالی یعنی اینکه مقامات و مدیران به پرسشهایی كه از آنها پرسيده میشود پاسخ دهند. اهميت این نوع پاسخگویی بيش از پاسخگویی فعال است. زیرا در پاسخگویی فعال، معمولاً اطلاعات و گزارشهایی ارائه میشود كه در تعریف و توجيه عملکردها است و از اشتباهات، خطاها، ایرادها و نقائص كمتر سخن گفته می شود. اما در پاسخگویی انفعالی، باید به پرسشهایی پاسخ داده شود كه در اذهان مردم یا روزنامهنگاران مطرح است.
گزارش توجیهی پیشنویس لایحه شفافیت.pdf (2.2 مگابایت)
صفحه 17
شفافیت لازمهی پاسخگویی
بدیهی است كه از ذهن خالی سؤالی برنمیخيزد تا پاسخی به آن داده شود. مگر آنکه مردم در نتيجه شفافيت و دسترسی به اطلاعات، از كم و كيف اداره امور خود آگاه شوند. در این صورت، ممکن است دهها پرسش یا نکتة مبهم برای آنها مطرح شود. حکومت پاسخگو، حکومتی است كه این پرسشها و نکته های مبهم را با گوش باز میشنود و به آنها پاسخ معقول میدهد.
بنابراین، حق بر دانستن به نحو لاینفکی با پاسخگویی، یعنی هدف اصلی تمام نظامهای دموكراتيک پيوندخورده است.
اگر فعاليتهای حکومت و فرایند تصميمگيریها از نظارت عمومی پنهان داشته شوند قضاوت آگاهانه و ارزیابیهای مردم و رسانه ها از آنها دشوار و حتی بیثمر میشوند.
در درون حکومتها، سازوكارهای متعددی نظير دادگستری، مجلس و «مركز رسيدگی به شکایات مردمی» وجود دارد كه از آنها برای بررسی و كنترل سوءاستفاده از قدرت توسط مجریان حکومت استفاده میشود، ليکن برای اینکه این سازوكارها نيز كارآمد باشند، دسترسی آنها به اطلاعات اجتنابناپذیر است.
گزارش توجیهی پیشنویس لایحه شفافیت.pdf (2.2 مگابایت)
صفحه 18