مسیر شفافیت ایران از بهارستان می‌گذرد
با توجه به گسترش فساد در نهادهای مختلف و کافی نبودن نظارت‌های شکل‌گرفته، می‌توان شفافیت را تنها راه برون رفت از فضای حال در نظر گرفت چراکه علاوه بر کم هزینه بودن بازدهی بالاتری را نیز نسبت به تمام روش‌های دیگر در امر کاهش فساد دارد لذا شفافیت مجلس را می‌توان را ورود شفافیت به تمامی ارگان‌های کشور دانست.
به گزارش عیارآنلاین، در دنیای کنونی با تعاملات بسیار پیچیده بین مفسد و روش‌های محیرالعقول ابداعی توسط آنها، دولت‌ها از نظارت و پیشگیری در مانده شده‌اند و در بهترین حانالت فقط به کشف مفاسد می‌پردازند لذا با توجه به گسترش فساد در نهادهای مختلف و کافی نبودن نظارت‌های شکل‌گرفته، می‌توان شفافیت را تنها راه برون رفت از فضای حال در نظر گرفت چراکه علاوه بر کم هزینه بودن بازدهی بالاتری را نیز نسبت به تمام روش‌های دیگر در امر کاهش فساد دارد
اهمیت شفافیت مجلس
یکی از مهم‌ترین مصادیق شفافیت که به واسطه‌ی وظایفی نظیر امور نظارتی و تقنینی تاثیرگذار است، شفافیت مجلس شورای اسلامی می‌باشد، چرا که مجلس به عنوان ناظر و قانونگذار مهم‌ترین نهادی است که می‌تواند در مبارزه با فساد و ناکارآمدی نقش ایفا کند و تحقق این مهم صرفاً از طریق نظارت عمومی بر مجلس و شفافیت آن حاصل خواهد شد. اگر شفافیت در مجلس شورای اسلامی محقق بشود، این نهاد بعنوان قوه‌ی ناظر بر عملکرد سایر قوا و ریل‌گذار حرکت کشور، با تسری این نگاه در قانون، سایر نهادها را نیز وادار به شفافیت خواهد کرد. در واقع لازم است مجلس شفاف بشود و کلید حل مشکلات کشور را در شفافیت ببیند.
از طرف دیگر تلاش برای شفافیت در یک نهاد، نیازمند ارتباط مستقیم و مستمر با مسئولین ارشد تصمیم‌گیر در آن نهاد است، در حال حاضر دسترسی به عموم مسئولین از دستگاه‌های مختلف بسیار مشکل است در نتیجه تعامل مستمر با آنها را با دشواری زیادی روبرو می‌سازد لذا با توجه به اینکه نمایندگان مجلس شورای اسلامی علاوه بر دیدارهای عمومی که در دفتر کار خود در مجلس دارند، هر هفته نیز می‌بایست به حوزه انتخابیه خود سفر کرده و با مردم بصورت مستقیم دیدار و گفتگو کنند نکته‌ی دیگری که باید ذکر کرد این است که ساده و عامه فهم بودن شاخص‌های شفافیت در مجلس، توجه به این موضوع را منحصر به فرد می‌کند بنابراین باتوجه به نکات گفته شده می‌توان به اهمیت شفافیت در مجلس پی‌برد.
تجربیات بین المللی
از تجربیات شفاف‌سازی در پارلمان برخی کشورهای اروپایی می‌توان برای شفافیت مجلس شورای اسلامی استفاده کرد لذا تعدادی از تجربیات موفق این پارلمان‌ها را در ادامه بررسی می کنیم.
شفافیت در امور منابع درآمدی
نمایندگان پارلمان اروپا در ابتدا باید کلیه مشاغل پیشین و منابع درآمدی خود را در سه سال گذشته با جزئیات کامل اعلام کنند.
شفافیت در رفع تعارض منافع
در جهت رفع تعارض منافع دو راهکار کلی در نظر گرفته‌اند که راهکار اول فرد موظف است فعالیت‌هایی که در جهت‌گیری سیاست‌هایش تأثیرگذار بوده و یا منفعتی برای او دارد را اعلام کند و راهکار دوم به گونه است که فرد نباید دو شغل را برای خود اتخاذ کند.
شفافیت در امور دریافت هدایا
هر فرد در پارلمان اروپا، پس از دریافت هدیه خود، فرمی را که اطلاعاتی نظیر نام، جایگاه او، نام فرد هدیه دهنده، نوع هدیه، برآورد ارزش هدیه، محل دریافت، انگیزه‌ی فرد هدیه دهنده است را ملزم است پُر کند، این فرم هرساله در پارمان اروپا انتشار پیدا می‌کند.
مشروح مذاکرات مجلس و پارلمان‌ها
مخاطبان می توانند با رجوع به سایت پارلمان، از مشروح مذاکرات و گفت‌و‌گو های شکل گرفته مطلع شوند، این فرایند نمایندگان را مجبور به حضور فعال در بحث‌ها می‌کند و علاوه بر آن باعث افزایش آگاهی مردم نسبت به نمایندگان خود می‌شود.
برای مثال در کشورهایی نظیر آرژانتین، مشروح تمامی مذاکرات صحن علنی در تمامی ادوار، اعم از جلسات عادی و جلسات ویژه با آرشیو موضوعی به تفکیک تاریخ در اختیار کاربران قرار می‌گیرد.
و همچنین در صفحه‌ی شفافیت پارلمان شیلی نیز می‌توان به مشروح تمامی مذاکرات صحن علنی پارلمان تمامی ادوار از هر نوعی به تفکیک تاریخ دسترسی یافت.
شفافیت آراء نمایندگان مجلس و پارلمان
اعلام عمومی آراء نمایندگان مجلس وظیفه هر حکومتی محسوب می‌شود و مردم حق دارند که از آراء و تصمیمات نمایندگان خود مطلع باشند چراکه سرنوشت مردم را می‌توان با همین طرح‌ها و رأی‌ها مشخص کرد و این نیز باعث می‌شود که نمایندگان بیش از بیش دقت خود را افزایش داده و توجه بیشتری به رأی خود داشته باشند.
در کشور کانادا، با انتخاب هر طرح یا لایحه‌ای که در پارلمان به رأی گذاشته‌شده باشد، می‌توان از نحوه‌ی رأی‌دهی و آراء هرکدام از نمایندگان مطلع شد.
در کشور گرجستان نیز، می‌توان از تمام اطلاعات مربوط به رأی و نحوه‌ی رأی‌گیری مطلع شد.
شفافیت هزینه‌های نمایندگان مجلس و پارلمان
اعلام عمومی هزینه‌های نمایندگان مجلس وظیفه هر حکومتی محسوب می‌شود و مردم حق‌دارند که از وضعیت هزینه‌کرد نمایندگان خود مطلع باشند.
در برخی از کشورها نظیر برزیل با اختصاص صفحه‌ای به نام کنترل شهروندان بر هزینه‌های نمایندگان، هزینه‌های نمایندگان پارلمان را به نمایش می‌گذارد از این رو می‌توان از جزئیات هزینه‌های نمایندگان مطلع شد.
وب‌سایت پارلمان کانادا نیز، اطلاعات تمامی نمایندگان را با جزئیات ارائه می‌دهد. این وب‌سایت ، صفحه‌ای را مستقلاً برای تشریح هزینه‌های سفرهای نمایندگان اختصاص داده است.
پارلمان کانادا همچنین صفحه‌ای اختصاصی برای توضیح میزان هزینه‌های مهمان‌نوازی نمایندگان به وجود آورده است که مجموع هزینه‌های مصرف‌شده، حمایت‌کنندگان از این مراسمات و … را می‌توان در این صفحه مشاهده نمود.
جمع‌بندی
مهم‌ترین اثر شفافیت مجلس شورای اسلامی، کارآمدی بیشتر و پیشگیری از فساد در نهادی است که در رأس امور قرار دارد . با افزایش شفافیت و نظارت مردمی، نمایندگان مجلس همواره خود را در معرض نگاه مردم، رسانه‌ها و جریان‌های سیاسی رقیب می‌بینند و لذا سعی در بهبود عملکرد خود در همه‌ی زمینه‌ها خواهند داشت. بنابراین لازم است با استفاده از تجربیات موفق مطرح شده در کشورهای مختلف، شفافیت در ساختار مجلس شورای اسلامی و در نتیجه کارآمدی هرچه بیشتر این نهاد ایجاد شود.
نویسنده: سجاد طاهری
منبع: http://ayaronline.ir/1396/08/259154.html
تاریخ انتشار: ۲۷ آبان ۱۳۹۶
