تعریف تعارض قوانین به عنوان یکی از مفاهیم وابسته با مفهوم تعارض منافع:
در ادبیات فقهی و اسلامی تعارض در مورد موقعیتی پیش می آید که قانونگذار یا قاضی در مورد یک موضوع دو دولیل در پیش دارد و از همین رو در این مواقع اصل بر سقوط دو دلیل است ( به طور مثال زمانی که یک قاضی در مورد اثبات جرمی در حال تصمیم گیری است و دو دلیل وجود دارد. اولی مبنی بر اثبات جرم و دومی مبنی بر عدم اجرای جرم. در این حالت دو دلیل با هم تعارض داند و طبق نظر اصولیون ابتدا نظر بر جمع عرفی خواهد بود -که البته توضیح تفصیلی در باب جمع عرفی در این مبحث نمی گنجد- و در مرحله بعد از جمع عرفی نظر بر ساقط شدن دو دلیل و عمل به اصل تخییر خواهد بود). اما آنچه که در حقوق به معنای تعارض شناخته می شود در ادبیات اسلامی با عنوان تزاحم مطرح است به این معنا که در مورد یک موضوع دو حکم وجود داشته باشد و قانونگذار یا قاضی باید حکم دارای اولویت را یافته و به ان عمل نماید و از این رو در حقوق قواعدی برای رفع تعارض پیش بینی شده است. گرچه مفهوم تعارض قوانین بیشتر در حقوق بین الملل مورد شناسایی قرار می گیرد.
لذا با توجه به نکات مذکور و این که تعارض قوانین به عنوان یک مسئله مهم در حقوق بین الملل خصوصی مورد بحث قرار دارد و در حقوق داخلی خیلی جایگاه مشخص و منجزی ندارد، برای تعریف و شناخت آن در نظام حقوق داخلی باید نکات زیر را در نظر داشت :
-هم عرضی و برابری دو قانون در یتناظر با هم نسبت به یک موضوع واحد
2- عدم امکان اعمال هر دو قانون در یک زمان
3- نسبت بين دو قانون متعارض تباين و يا عموم و خصوص مي‌باشد.
4- عدم اولویت در اجرای هر یک از قوانین بدون وجود قرائن و دلایل منجز
5- امکان ایجاد تعارض ميان دو قانون يا در متن يك قانون يا ميان دو قانون كه از حيث عموم و خصوص برابر نيستند.
6- در مواجهه با مفهوم تعارض چند حالت ممکن است:
الف) تعارض ظاهری؛ رفع تعارض به طریق مقتضی با استفاده از قرائن و …
ب) تعارض مسلم: سقوط هر دو قانون در موضوع
ج) قرار گرفتن در شرایط ناسخ و منسوخ و انجام عمل نسخ