درباره حقوق نمایندگان مجلس
مصطفی نصراصفهانی
اخیرا بحث افزایش حقوق نمایندگان مجلس مطرح شده است و عده‌ای سینه چاک می‌کنند که این اتلاف بیت‌المال است، آن هم وقتی بناست یارانه 45 هزار تومانی حذف شود و…
در مورد تعیین دستمزد (وقتی که بازار نمی‌تواند تعیین کننده باشد) پارامترهای مختلفی را باید در نظر گرفت. یکی از پارامترها سختی کار هست، مثلا مشاغلی که مجبورند شب‌ها بیدار باشند پرداختی بیشتری دارند. یکی دیگر از پارامترها حساسیت کار هست، مثلا به قضات دستمزد بالا می‌دهند چون کار حساسی دارندو مستعد فساد هستند و استدلال می‌شود که نباید یک قاضی از نظر مالی در تنگنا قرار بگیرد تا به این خاطر در فساد گرفتار شود.اگر به ماهیت شغل نمایندگی مجلس نگاه کنیم مبینیم هم از نظر سختی در سطح بالائی است(بررسی تک‌تک لایحه‌ها و طرح‌هایی که باید مورد بررسی قرار بگیرند با روشی همه جانبه و سیستمی، آن هم در زمانی محدود)، و هم از نظر حساسیت بسیار حساس و مهم است. یک قانون ساده و مختصر ممکن است سرنوشت ملتی را متفاوت رقم بزند.
اما عددی که در رسانه‌ها در مورد حقوق نمایندگان گفته می‌شود را باید دقیق‌تر نگاه کرد. اولا این عدد به احتمال زیاد «کل دریافتی» ایشان نیست و پاداش‌ها و حواشی زیاد دیگری را هم مستقیما در فیش حقوقی خود دارند. ثانیا به طور غیرمستقیم ولی رسمی هم منابعی برای اداره دفتر و… در اختیار ایشان قرار می‌گیرد که ممکن است بیشتر از نیاز واقعی ایشان باشد و اضافه آن صرف کارها و چیزهایی که بنابوده نشوند. ثالثا، دریافتی‌هایی غیررسمی و بعضا غیرقانونی وجود دارند (مثل نامه یکی از نمایندگان به وزارت نفت مبنی بر استخدام یک نفر در آن وزارتخانه یا اعطای بعضی مجوزها که بدون سفارش نماینده امکانپذیر نبود). علاوه بر این عواید فایده‌گرایانه، انگیزه‌های درونی (مثل لذت داشتن شأن اجتماعی و یا لذت قدرت و لذت کمک به همنوع و…) هم هستند.
با مشاهده هزینه‌ها و تلاش‌هایی که افراد برای ورود به شورای شهر یا مجلس می‌کنند(از انواع تهدید رقیبان انتخاباتی تا خودزنی برای فریب افکار عمومی(!!) تا هزینه‌های چندده میلیاردی برای تبلیغات و انواع لابی‌گری و…) می‌توان متوجه شد که انگیزه نمایندگان دریافت حقوق مجلس یا شورا نیست!! آن‌ها برای رسیدن به دو مورد آخر از چهار مورد فوق ممکن است چنین ولعی داشته باشند یعنی برای رسیدن به «رانت» و «قدرت»! به عبارتی، حقوق دریافتی در مقایسه با دیگر فواید نمایندگی اصلا اهمیتی برای نمایندگان ندارد.
@BehavioralEconomicsAndFinance
جمعبندی و تجویز:
تمرکزمان را بجای اینکه روی حقوق مستقیم، رسمی و اعلام شده نمایندگان بگذاریم بهتر است روی شفاف شدن و بهینه شدن پرداخت‌های غیر مستقیم و غیر رسمی به نمایندگان بگذاریم…و از این‌ها هم مهمتر روی بهبود عملکرد ایشان سرمایه‌گذاری کنیم.فیش حقوقی زیر ده میلیون تومان برای یک نماینده(به شرط اینکه که دستش برای دزدی و رانتخوری و … بسته باشد) بنظر می‌رسد زیاد نباشد.
همچنین شاید استفاده از مکانیزم بازار برای تعیین دریافتی نمایندگان شاید بد نباشد: مثلا هر نماینده در زمان انتخابات بگوید که دستمزد درخواستی او چقدر است و اگر مردم رأی دادند پرداخت صورت پذیرد.
باز هم باید توجه کرد که آنچه در پشت صحنه اتفاق می‌افتد(رانت‌ها و لابی‌ها و…) هزار برابر مهمتر از این پرداخت‌های شفاف، مستقیم و رسمی است. و همچنین باید توجه کرد که ارزش افزوده‌ای که یک نماینده خوب می‌تواند ایجاد کند از هر هزینه‌ای که مطالبه کند بالاتر است. یک تصمیم اشتباه در سطح کلان ممکن است منجر به ضررهای چندصد هزار میلیاردتومانی به بیت‌المال بشود: این عدد را با چند میلیون تومان مقایسه کنید…اگر میخواهیم در مورد عملکرد نمایندگان به بهینگی برسیم باید از مهمترین قسمت‌ها شروع کنیم و دریافتی مستقیم و رسمی ایشان اتفاقا یکی از کم‌اهمیت‌ترین چیزهاست…
کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
https://t.me/joinchat/AAAAAD2Yv-RydO_75Ks8Ag
