در این موضوع به بررسی برخی تجربیات جهانی از درب‌های گردان میپردازیم
در ادامه چند نمونه سوءاستفاده و رانتجویی در کشورهای مختلف که ناشی از پدیده درب گردان یا جابجایی نیروی انسانی بین بخش های خصوصی، دولتی و لابی گری بوده و در گزارش OECD به آن اشاره شده است، بیان شده و سپس پیامدهای منفی ذکر شده در این گزارش احصا خواهد شد.
- در روسیه قدرت دخالت در قانونگذاری توسط بنگاه های دارای روابط سبب شد تا در قالب جزئیات قانون بودجه، تنها یک بنگاه به نام Akros، بتواند در مقایسه با بقیه بنگاهها حمایت مالی زیادی را به خود اختصاص دهد. همچنین در اندازه گیری های مربوط به تعداد زیادی از بنگاه های روسی نشان داده شده است که حداقل ۴۱ درصد از بنگاه های نمونه مورد بررسی، از قانونگذاری به نفع بنگاها سود می برند. این قوانین تبعیض آمیز ممکن است منافع مختلفی را در قالب معافیت های مالیاتی، کمکهای یارانه ای و اعتبارات سرمایه ای برای بنگاه ها به ارمغان آورند، برای نمونه بنگاه های با نفوذ سیاسی نسبت به دیگر بنگاه هایی که روابط سیاسی ندارند، اجازه دارند میزان مالیات ها و پرداختی دستمزد خود را بیشتر معوق کنند.
- در انگلستان اشتغال پسادولتی یکی از وزرای سابق کابینه موجب رسوایی شد. این فرد زمانی که وزیر دفاع بوده است قراردادی به ارزش ۱٫۷ میلیون یورو را با شرکت تسلیحاتی Agusta Westland منعقد کرده بود. پس از این که این پروژه بدون برگزاری مناقصه و دعوت از شرکت های دیگر به عنوان پروژه وزارت دفاع انتخاب شد، وزیر و دبیر دائمی اش به این شرکت تسلیحاتی پیوستند
- در فرانسه مقامات سابق سازمان مبارزه با مواد مخدر فرانسه و اروپا به دلیل اعطای مجوزهای بی مورد بازاریابی، تحت تعقیب قرار گرفتند. این مقامات متهم به این شدند که بعد از ترک شغل مشاور صنایع دارویی در سازمان های دولتی، به شرکت لابی گری Servier پیوستند و با مجوزهای بی مورد بازاریابی و عقد قراردادهای پرسود، سوء استفاده کرده اند
منبع:مروری بر ادبیات جهانی پدیده «درب گردان» (جابجایی اشخاص بین بخش خصوصی و عمومی) 1. انگیزه ها، پیامدها و راهبردهای تنظیم گری(ص12)
2 پسندیده
تجربه‌ی نروژ:
کشوری که مخاطرات درب‌های گردان در در آن اخیراً به نگرانی عمومی تبدیل شده و بنابراین به اشتغال پسادولتی به عنوان خطری جدا از سایر دیگر تعارض منافع پرداخته میشود.
ابزارهای به کارگرفته شده:
دستورالعمل اشتغال پسادولتی برای خدمات عمومی
(Norway’s Post-Employment Guidelines for the Public Service)دستورالعمل اشتغال پسادولتی برای سیاستمداران در نروژ
(Norway’s Post-Employment Guidelines for Politicians)
به نظر میرسد اتفاقی شبیه به نروژ از جهت گفتمان سازی باید در کشور ما صورت گیرد. بنابراین مطالعه تجربیات نروژ در مورد درب های گردان موضوع پژوهشی مناسبی به نظر میرسد.
جالب است که فصل پنجم گزارش Post-Public Employment
(GOOD PRACTICES FOR PREVENTING CONFLICT OF INTEREST ) که OECD منتشر کرده است تنها به مورد کشور نروژ میپردازد
OECD_Post_Public.pdf (835.8 کیلوبایت)
کاهش آثار منفی مبارزه با درب‌های گردان
(راه‌هایی برای ایجاد انعطاف در قوانین مربوط به اشتغال پساشغلی)تجربه نیوزیلند:
وضع محدودیتهای متفاوت در نهادهای مختلف بخش عمومی، بسته به طبيعت و محيط آن نهاد و ميزان مخاطراتی که با آن مواجه هستند. به‌عنوان مثال در نيوزیلند، تعارض منافع ناشی از اشتغال پسادولتی به شكلی متفاوت برای گروه‌های کارمندان دولتی، وزرا، اعضای هيئت مدیره شرکتهای سلطنتی و دیگر اعضای هيئت‌های مدیره تعریف میشود همچنين هر کدام از این دسته‌ها با ابزاری متفاوت مقرراتگذاری میشود: برخی از طریق وضع کدهای رفتاری، برخی با آیين‌نامه کابينه و برخی با اساسنالمه و دستورالعمل
تجربه امریکا:
یک راهبرد جایگزین، درجه‌بندی محدودیتهای اشتغال پسادولتی هر فرد متناسب با سطح و موقعيت وی در سازمان دولتی سابق است. در آمریكا به‌عنوان نمونه، محدودیتهای اشتغال پسادولتی با توجه به سطح مقام دولتی تغيير میکند؛ هرچه مقام پيشين فرد بالاتر باشد، محدودیت‌ها سختگيرانه‌تر هستند. با وجود این، محدودیتهای «رایزنی برای اشتغال» برای همه مقامات و کارمندان قوه مجریه یكسان هستند، فارغ از سطح موقعيت آنها (طبيعتاً هرچه مقام ارشدتر باشد، تأثير عملی محدودیت گسترده‌تر است).
منبع:مروری بر ادبیات جهانی پدیده «درب گردان» (جابجایی اشخاص بین بخش خصوصی و عمومی) 1. انگیزه ها، پیامدها و راهبردهای تنظیم گری
کلیتی از مدیریت درب‌های گردان در امریکا:
در کشور آمریکا، قوانین مربوط به دربگردان، که برخی فعالیت‌های شغلی بعدی خصوصی کارمندان سابق فدرال را محدود می‌کنند، برای نخستین بار در سال 1872 وضع شد و در ادامه در سال‌های 1944 ،1978 و 2۰۰7 اصلاح شد و گسترش یافت. کلیه کارمندان قوه مجریه و برخی مقامات قوه مقننه، پس از ترک خدمات دولتی، مشمول قانون کیفری مدون در بخش 2۰7 مجموعه قوانین هیجدهم آمریکا هستند. این قانون، مجموعه‌ای از محدودیتهای ناظر به اشتغال پسادولتی ازجمله محدودیت یکساله، دوساله و مادام‌العمر جابجایی طرفینی و دوره استراحت یک و دوساله ارائه میکند.
به‌علاوه برخی انتصابات ریاست‌جمهوری و معاون ریاست‌جمهوری در دولت اوباما نیازمند امضای قراردادی اخلاقی بود که فعالیت‌های حمایتی و لابیگری پس از ترک منصب دولتی را، در طول دوره دولت اوباما، محدود میکند. بازرسین بانک، مأمورین تدارکات و فعالیت‌های نمایندگی یا مذاکرات اشتغال خصوصی کارکنان و مقامات دولتی نیز در قوانین آمریکا برای جلوگیری از مخاطرات دربگردان قانونگذاری شده‌اند. در مجموع کشور آمریکا ازجمله کشورهایی است که قوانین سختگیرانه‌ای برای جلوگیری از مخاطرات این پدیده اعمال می‌کنند که این محدودیت‌ها موجب میشود احتمال بروز فساد توسط مقامات دولتی در اثر این پدیده کاهش یابد. البته باید توجه داشت اعمال محدودیت‌ها روی فرصت‌های شغلی خصوصی کارمندان سابق دولت منجر به از بین رفتن مزایای جابجایی نیروی کار بین بخش خصوصی و دولتی نشود. قوانین بیش از حد محدودکننده میتواند موجب منفک شدن و فاصله گرفتن کارمندان دولتی از نگرانی‌ها، ملاحظات و تجارب بخش خصوصی شود که برای سیاستگذاری عمومی مطلوب نیست.
منبع: درب_گردان؛_حوزههای_پرمخاطره_و_تجربیات.pdf (1.4 مگابایت)
مختصری از درب گردان در نروژ:
در کشور نروژ برای اولین‌بار پارلمان نروژ در اواخر دهه 199۰ ،نگرانی‌هایی را در مورد مشاغل پسادولتی مورد توجه قرار داد و در نهایت در سال 2۰۰5 ،دولت نروژ با کمک پیشنهادهای سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی اقدام به تصویب دستورالعملهای جداگانه برای مقامات دولتی و سیاستمداران کرد که در این گزارش به آنها نیز پرداخته شد. اصلی‌ترین محدودیتهای مرتبط با دربگردان در نروژ، ممنوعیت‌های 6 ماهه و یکساله بعد از ترک شغل کارمندان دولتی برای استخدام در بخش خصوصی است. همچنین در مورد انتصاب‌های سیاسی، کمیته‌ای به نام کمیته دائمی در انتصاب‌های سیاسی در نروژ با استفاده از معیارهایی در مورد صلاحیت یک سیاستمدار برای یک شغل
یا یک پست حکم می‌دهد. بدین‌ترتیب این کشور مطابق با دستورالعملهای سازمان توسعه و همکاریهای اقتصادی ممنوعیت‌هایی را برای اشتغال پسادولتی اعمال کرده است تا جلوی مخاطرات ناشی از این جابجایی گرفته شود.
منبع: درب_گردان؛_حوزههای_پرمخاطره_و_تجربیات.pdf (1.4 مگابایت)
مختصری از درب گردان در مجارستان:
مجارستان سومین کشوری بود که در این گزارش بررسی شد. مقرراتگذاری مجارستان در زمینه دربگردان، از سال 1992 آغاز شده است. در این سال دستورالعمل نیروی‌کار به تصویب رسید که در آن به مسئله افشای اطلاعات دولتی اشاره شده است. در قانون حفاظت از داده واجد شرایط در سال 2۰۰9 و قانون مقامات دولتی در سال 2۰11 نیز مسائل مرتبط با دربگردان قاعده‌گذاری شده است. قاعده‌گذاری دربگردان در این کشور به نحو مناسبی صورت نگرفته است و در بسیاری از موارد، با اینکه قوانینی ناظر به پیشگیری از تبعات منفی پدیده دربگردان وضع میکند، اما تنها برای دوره‌ای که قرارداد اشتغال در جریان است، این قوانین برقرار است و در مورد زمانی که فرد قرارداد دولتی‌اش به پایان میرسد، مقررات چندانی وجود ندارد و این مسئله از نقاط ضعف مقرراتگذاری دربگردان در کشور مجارستان به‌حساب می‌آید.
منبع: درب_گردان؛_حوزههای_پرمخاطره_و_تجربیات.pdf (1.4 مگابایت)
مختصری از دربگردان در انگلستان:
در کشور انگلستان با توجه به منافع دربگردان در این کشور، حساسیت کمتری در مورد این پدیده نسبت به کشوری مانند آمریکا وجود دارد. محدودیتهای دربگردان در این کشور برخلاف آمریکا، صرفاً برای وزرا و کارمندان دولتی است و نمایندگان پارلمان را شامل نمی‌شود. مصادیق قوانین مرتبط با دربگردان در این کشور توسط کمیته مشورتی درباره انتصابات کسبوکار (آکوبا) تطبیق داده میشود. و قضاوت نهایی به‌عهده نخست وزیر است، البته این کمیته صرفاً توصیه میکند و اختیارات قانونی ندارد. این مسئله یکی از دلایلی است که باعث شده است سیستم قاعده‌مند کردن اشتغال پسادولتی انگلیس ضعف‌های جدی داشته باشد و در نتیجه نتوانسته تعادلی خوب از مزایا و ریسک‌های دربگردان محقق کند.
منبع: درب_گردان؛_حوزههای_پرمخاطره_و_تجربیات.pdf (1.4 مگابایت)
_Google.gov
Dreams of war between Google and government, however, obscure a much different relationship that may emerge between them — particularly between Google and progressive government. For eight years, Google and the Obama administration forged a uniquely close relationship. Their special bond is best ascribed not to the revolving door, although hundreds of meetings were held between the two; nor to crony capitalism, although hundreds of people have switched jobs from Google to the Obama administration or vice versa; nor to lobbying prowess, although Google is one of the top corporate lobbyists.
1 پسندیده
قانون اشتغال پسادولتی در صربستان:
ماده 38 قانون آژانس مبارزه با فساد (2008، اصلاح شده در سال 2015)
During the period of two years after termination of the public office, the official whose office has ceased may not take employment or establish business cooperation with a legal entity, entrepreneur or international organisation engaged in activity relating to the office the official held, except under approval of the Agency
منبع: COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
در طی دو سال پس از پایان خدمت عمومی، مقام رسمی که فعالیت آن متوقف شده است، جز با تصویب آژانس نباید اشتغال داشته باشد یا همکاری تجاری با یک نهاد قانونی، کارآفرین یا سازمان بین المللی که در فعالیت مربوط به دفتر رسمی برگزار می شود.
مطابق این قانون :
تا دوسال پس از پایان مسئولیتِ یک مقام رسمی در خدمات عمومی، اشتغال و همکاری تجاری آن مقام دولتی با نهادهای قانونی، کارآفرین و سازمان‌های بین المللی که مربوط به فعالیت و مسئولیت قبلی آن مقام است ممنوع است مگر آن که آژانس مبارزه با فساد به این مقام رسمی اجازه فعالیت دهد.
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
1 پسندیده
قانون اشتغال پسادولتی در اسلوونی:
ماده 36 قانون صحت و پیشگیری از فساد (2010، اصلاح شده در سال 2011)
An official may not act as a representative of a business entity that has established or is about to establish business contacts with the body in which the official held office until two years have elapsed from the termination of his office. The body in which the official held office may not do business with the entity in which the former official has a 5% participation in the founders’ rights, management or capital, either by direct participation or through the participation of other legal persons until one year has elapsed from the termination of the office.
منبع: COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
یک مقام رسمی تا زمانی که دو سال از پایان یافتن مسئولیتش نگذشته است؛ نباید به عنوان نماینده‌ی یک نهاد تجاری که با بدنهی دولتی، ارتباطات تجاری برقرار کرده یا در حال برقراری است، عمل کند.
آن قسمت از بدنهی دولتی که توسط مقامات رسمی جدید اداره میشود تا یک سال پس از مسئولیت مقام سابق نمی تواند با سازمانی که در آن مقام رسمی قبلی یا با مشارکت مستقیم یا از طریق مشارکت سایر افراد قانونی حداقل 5 درصد مشارکت در حقوق، مدیریت یا سرمایه گذاری دارد، تجارت کند.
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
1 پسندیده
قانون درب گردان در کرواسی:
ماده 7-8-9-14-15-17 قانون پیشگیری از تعارض منافع، 2011، اصلاح شده در سال 2015
Prohibition to influence public decision-making processes, to be a member in management and supervisory boards, to be a member and to have shares in companies and operating limitations, as well as the obligation to report income and assets continue to apply for one year after employment
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
ممنوعیت نفوذ در روند تصمیم‌گیری‌های عمومی، عضویت در هیات مدیره و نظارت، عضو بودن و داشتن سهام در شرکت‌ها و محدودیتهای عملیاتی، و همچنین تعهد به گزارش درآمد و دارایی ها برای یک سال پس از اشتغال ادامه دارد.
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
قانونهای مرتبط با درب گردان در بلغارستان:
ماده 10 (1) قانون پیشگیری و تشخیص تعارض منافع 2008، اصلاحیه 2016
A public office holder shall not have the right to use or to authorise the use in a private interest of any information obtained in the execution of the official powers or duties thereof, for the duration of holding office and one year after vacating office, unless otherwise provided for in a special law
The employees who left the state administration must not misuse the information, which has become known in connection with the position they occupied, or the functions they performed.
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
قانونهای مرتبط با درب گردان در لاتویا:
بخش 10 (7) قانون پیشگیری از تعارض منافع در فعالیت‌های مقامات رسمی (2002، آخرین اصلاح شده در 2016)
A public official, for two years after he or she has ceased to perform the duties of the relevant office of the public official in a State or local government authority, is prohibited to obtain the property of such merchant, as well as to become a shareholder, stockholder, partner or hold an office in those commercial companies, in relation to which during performing his or her duties this public official has taken decisions on procurement for State or local government needs, allocation of State or local government resources and State or local government privatisation fund resources or has performed supervision, control or punitive functions.
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
قانون مرتبط با درب گردان در اسلوواکی:
ماده 8 قانون اساسی شماره 357 در مورد حفاظت از منافع عمومی در اجرای دفاتر توسط مقامات دولتی، 2004، اصلاحیه 2005
Any public official who, at any time within the period of two years before the end of performance of public
office, approves the granting of state aid to natural persons or legal persons, or grants or approves another subsidy or benefit to natural persons or legal persons, or releases natural persons or legal persons from obligations arising from generally binding regulations or individual legal acts, may not, in the period of one year of the end of performance of the public office:
a) take up employment or enter into a similar industrial relation with such persons and receive a wage that is more than ten times higher than the minimum wage;
b) be a member of the management, controlling or supervisory board of these persons;
c) be a partner, member or shareholder of these persons;
d) conclude a procuration agreement, mandate agreement, commission contract, brokerage contract, commercial representation contract, silent partnership agreement or a donation agreement with these persons;
e) conclude an agreement authorising him to act on behalf of these persons.
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
قانون مرتبط با درب گردان در لتونی:
ماده 18-19 قانون تعيين منافع عمومی و خصوصی در خدمات عمومی سال 1997 اصلاح شده در سال 2016
After leaving office in the civil service a person shall have Noright, within a period of one year, to take up employment of company head, deputy head, company board or management board member and run other offices directly related to decision-making in company management, property management, financial accounting and control sphere, provided that during the period of one year immediately prior to the termination of his service in public office his duties were directly related to the supervision or control of the business of said undertakings or the person participated in consideration and making of favourable for these companies decisions for obtaining state orders or financial assistance in the course of public contests or otherwise.
A person, following the expiration of the term of office in the civil service, or an undertaking in which he or his close relatives or family members hold over 10% of the authorised capital or material contribution, or are employed in the management or audit institutions, shall have Noright for a period of one year to enter into contracts with the institution or seek individual privileges provided by the institution in which the person held office for the last year.
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
1 پسندیده
قانون درب گردان در نروژ:
ماده 3.4 دستورالعمل اخلاقی برای خدمات عمومی (2005، آخرین اصلاح 2006)
When a public official leaves the public service, it is important to ensure that the citizenry’s trust in the public service is not impaired, or that the State’s interests in a negotiation or other interaction are not affected. The employer must therefore consider whether certain positions should be subject to a quarantine clause in the employment contract.
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
قوانین مربوط به درب گردان در انگلستان:
ماده 25.7 قانون اداری، 201
On leaving office, Ministers will be prohibited from lobbying Government for two years. They must also seek advice from the independent Advisory Committee on Business Appointments about any appointments or employment they wish to take up within two years of leaving office. Former Ministers must abide by the advice of the Committee.
فعالیت لابیگری تا دو سال پس از مسئولیت برای وزرا ممنوع است. آنها همچنین باید از کمیته مشورتی مستقل انتخابات در مورد هر گونه انتصاب یا اشتغال که مایل به انجام آن در طی دو سال پس از مسئولیت می باشند، مشاوره بگیرند. وزرای سابق باید به توصیه‌های کمیته وفادار باشند.
ماده 9 قوانین انتصاب کارکنان برای کارمندان دولت
There is a general 2 year waiting period on Civil Servants -including Permanent Secretaries and Senior Civil Servants -taking up paid employment after leaving the civil service, but this waiting period is adjustable and can be applied differently to various positions within the civil service. The application of the waiting period is within the discretion of the Prime Minister acting under the advise of the Advisory Committee on Business Appointments applied on a case by case basis.
یک دوره انتظار 2 ساله عمومی پس از خروج از خدمات دولتی در مورد کارمندان شامل دبیران دائمی و کارمندان ارشد مدنی وجود دارد که مسئولیتی را به عهده گرفته اند، ، اما این دوره انتظار قابل تنظیم می باشد و می تواند به موقعیت های مختلف در خدمات مدنی متفاوت باشد. استفاده از دوره انتظار در اختیار نخست وزیر است که تحت نظر کمیته مشورتی در مورد انتصاب های کاری که بر اساس پرونده مورد استفاده قرار می گیرد عمل می کند.
COI 2017_QualQuant.xls (836 کیلوبایت)
منبع: پایگاه داده یوروپام: http://europam.eu/
1 پسندیده
محدوديتهای اصلی اعمال شده برای كاركنان حاكميت پيرامون موضوع اشتغال در بخش خصوصی، در كشورهای مختلف را ميتوان در چهار دسته زير عنوان كرد.
- محدوديتهای مربوط به اشتغال پسادولتي،
- محدوديتهای عضويت در سمن (NGO )ها،
- محدوديت عضويت در هيئت مديره بنگاههای خصوصي،
- محدوديت برای اينكه طرف قراردادهای دولت باشند (مانند قراردادهای برونسپاری و پيمانكاری).
ميزان رواج اين محدوديتها در 11 كشور بررسي شده توسط بانک جهانی در نمودار 2 ارائه شده است.
همانطور كه در جدول 2 ملاحظه ميشود، بيش از 51 درصد كشورها (بالغ بر 45 كشور)، عضويت در هيئت مديره بنگاهها و همچنين طرف قرارداد دولت شدن را با محدوديتهای قانوني مواجه كرده‌اند.
البته اين نكته قابل ذكر است كه عدم اعمال محدوديت در ساير كشورها به معني بی‌توجهی به اين مسئله نيست و ممكن است برخی از كشورها به جای استفاده از اين محدوديت، از ابزار اعلان عمومی و شفافيت برای كنترل مسئله استفاده كرده باشند
منبع: راه‌کارهای‌پیش‌گیری‌ومدیریت‌تعارض‌منافع.pdf (3.5 مگابایت)
وضعیت اعمال قواعد مديريت تعارض منافع برای مقامات در کشورهای مختلف:
چگونگي اعمال قواعد مديريت تعارض منافع برای عناوين مختلف حاكميتی مانند رئيس دولت، وزرا، نمايندگان مجلس، كاركنان دولت برای موضوعات مربوط به مقرارت ناظر بر اشتغال پس از ترك پست حاكميتی، مالكيت شركت خصوصی يا نگهداری سهام و مقرارت ناظر بر دريافت هديه، در كشورهای مختلف در جدول 3 آمده است. همچنين، اطلاعاتی در رابطه با اينكه آيا مسئولی برای اجرای قواعد فوق تعيين شده است يا خير و نوع جريمه‌های در نظر گرفته شده و اشخاص مشمول هريک از جريمه ها(رئيس دولت، وزرا، نمايندگان مجلس، كاركنان و خانواده مسئولين) ارائه شده است.
ادامه: راه‌کارهای‌پیش‌گیری‌ومدیریت‌تعارض‌منافع.pdf (3.5 مگابایت)