در كشورهای توسعه یافته، جنبههای مختلف حوزه سلامت كه به دليل مستعد بودن در برابر فساد، شفافسازی
میشوند عبارتند از:
1.بودجه حوزه سلامت، نحوه مصرف آن و سایر اموال و امکانات حوزه سلامت. سوء استفاده از بودجه حوزه سلامت یا درآمدهای ناشی از پرداخت های مصرف كنندگان یا داروها، امکانات، لوازم و تجهيزات و پرسنل پزشکی برای مقاصد شخصی یا طبابت خصوصی.
2.روشهای تهیه و تدارک خدمات و تجهیزات بیمارستانی و پزشکی. این روشها باید به گونهای تنظيم و شفاف شوند كه از تبانی، رشوه و پورسانت گرفتن و زیر پا گذاشتن استانداردهای لازم در فرایند تهيه و تدارک، پيشگيری كنند.
3.نظام پرداخت. نظام پرداخت باید به گونه ای شفاف باشد كه از اقداماتی نظير ارجاع بيماران بيمارستان های عمومی توسط پزشکان به مطبهای خصوصی، انجام مداخلات غيرضروری پزشکی به منظور حداكثری كردن درآمد، كاسبی كردن از طریق پزشکان با ایجاد انگيزههای مالی یا پيشنهاد پورسانت به آنها برای ارجاع بيماران به مراكز درمانی دیگر، وادار كردن به پرداخت پول زیرميزی یا پذیرفتن آن برای خدماتی كه علی القاعده باید رایگان باشند، دریافت وجه در ازای ارائه امتيازات یا درمانهای خاص و وادار كردن به رشوه دادن یا پذیرفتن آن برای تحت تأثير قرار دادن تصميمگيریهای مربوط به دادن مجوز ارائه تسهيلات درمانی، صدور صورت حسابهای غيرقانونی توسط شركتهای بيمه، معاف كردن از هزینهها یا تحریف اسناد بيمه برای بيماران خاص یا استفاده از بودجه بيمارستان برای منتفع ساختن بعضی افراد، دخل و تصرف در صورت حسابها، قبوض پرداخت وجه یا صورت حسابهای استفاده از خدمات و تجهيزات پزشکی و ایجاد بيماران «در پشت پرده» پيشگيری كند
4.زنجیرۀ توزیع دارو. محصولات دارویی میتوانند در مراحل گوناگونی از نظام توزیع تغيير داده شوند یا به سرقت روند؛ مأموران ممکن است برای صدور مجوز بازاریابی محصولات یا تسهيل ترخيص كالا از گمرک یا تعيين قيمت، «مبالغ نامشروعی» را طلب كنند؛ نقض قواعد بازاریابی در صنعت دارو ممکن است صحت تجویز پزشکان و سایر افراد فعال در حوزۀ درمان را با خلل مواجه كند؛ ممکن است تجویز داروها با هدف سودجویی انجام شود و داروهای تقلبی یا داروهای غيراستاندارد به چرخه داد و ستد داروها راه یابد. ذینفعی پزشکان و تصدی همزمان مسؤليتهای حاكميتی و نظارتی و فعاليتهای واردات و توزیع دارو از آسيب های اساسی این حوزه است.
منبع:گزارش توجیهی پیش نویس لایحه شفافیت (ص88)
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری