گردآوری مطالب پیرامون نقش شفافیت در حکمرانی
کیفیت سیاستگذاری، پیششرط مقابله با فساد
بررسی شیوه حکمرانی و تاثیر آن بر شفافیت در گفتوگو با فرشاد فاطمی
فرشاد فاطمی میگوید: زمانی که ساختار آماده شفافیت نیست یا ضرورت شفافیت را درک نمیکند یا آن را علیه خود میداند، دستور دادن و امر کردن به شفافیت شاید کاری از پیش نبرد.
فرشاد فاطمی میگوید لایحه شفافیتی که دولت ارائه داده، شرط لازم برای مقابله با فساد است اما شرط کافی نیست. ایجاد شفافیت و مقابله با فساد، الزامات دیگری دارد. به گفته استادیار دانشگاه صنعتی شریف مهمترین الزام اقتصادی آن است که دولت سیاستهای فسادزا را از بین ببرد و تصمیماتی که میگیرد خود منشأ توزیع فساد و رانت نباشد. این موضوع خود الزام دوم را به خوبی عنوان میکند. الزام دوم ایجاد ساختار آزاد در اقتصاد است چراکه اقتصاد آزاد و شفافیت، خود لازم و ملزوم یکدیگرند. الزام دیگر، اما همراهی افکار عمومی و سرمایه اجتماعی است. فاطمی میگوید اگر سرمایه اجتماعی دولت بالا باشد، مردم، فرمان شفافیت دولتی را باور میکنند و با دولت همراه خواهند شد. اما نکته دیگری که این اقتصاددان به آن اشاره میکند، اجماع برای شفافسازی است. او میگوید شفافیت یکی از اصول حکمرانی خوب است و ما تا زمانی که به این سمت نرویم و تا زمانی که اجماعی برای مقابله با فساد در کل حاکمیت شکل نگیرد، دولت به تنهایی نمیتواند کاری از پیش ببرد. مشروح این گفتوگو را در ادامه میخوانید.
الفبای شفافیت
مروری بر مبانی نظری شفافیت در حکمرانی خوب
شفافیت با بیشترین گستره ممکن در سطح جهان توسعه خواهد یافت و به همان میزان نیز تقاضا از سوی جامعه مدنی و حتی نهادهای مختلف حکمرانی برای این مفهوم بالا خواهد رفت چراکه در نهایت منافع این امر به عنوان یک خیر عمومی به خود مردم بازخواهد گشت.
کارکردهای شفافیت در نظام بانکداری، فرآیندهای بودجهریزی، حسابداری ملی و دیگر عرصههای سیاستگذاری مانند محیط زیست، کمکهای توسعهای و قوانین کار سبب شدهاند تا تقاضای روزافزونی برای این مساله وجود داشته باشد. از سوی دیگر حتی در فرآیندهای دموکراتیک نیز انتخابات به تنهایی نمیتواند سیاستمداران را پاسخگو کند مگر اینکه شهروندان قادر به کنترل اقدامات فرد منتخب خود باشند.
آنچه در علم اقتصاد بر آن تصریح شده این است که کلید ایجاد شفافیت، توجه به انگیزههاست زیرا در اکثر مواقع کسب اطلاعات درباره یک دولت یا شرکت بدون کمک از آن دولت یا شرکت غیرممکن است. به جز موارد بسیار استثنایی، شفافیت بستگی به ارائه کموبیش داوطلبانه اطلاعات از سوی شرکت یا دولتی دارد که خواستار شفافیت آن هستیم.