در این قسمت به رصد اخبار و نظرات مهم مردم در شبکه‌های اجتماعی نسبت به طرح اصلاح آیین‌نامه داخلی ناظر بر شفافیت آراء نمایندگان مجلس شورای اسلامی پرداخته خواهد شد.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری فارس، بسیج دانشجویی 40 دانشگاه کشور طی نامه‌ای به نمایندگان مجلس، اقدام ناپسند صورت‌گرفته از طرف برخی نمایندگان که از طرح شفافیت آرای نمانیدگان در برابر مردم اعلام حمایت کردند ولی در روز رأی‌گیری به آن رأی منفی دادند را فریب مردم دانستند.
متن این نامه در ادامه آمده است:
«نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی؛
سلام علیکم
همان‌گونه که مستحضرید اخیرا طرح‌هایی در راستای شفافیت آراء و اعمال نمایندگان تهیه گردید و پیش‌نویس این طرح‌ها با موافقت حدود ۱۶۰ الی ۱۹۰ نفری نمایندگان مواجه شد و پس از سال‌ها شاهد اتفاقی مبارک در زمینه شفافیت عملکرد نمایندگان مجلس بودیم تا زمینه‌ای برای نظارت مستقیم مردم بر نمایندگان منتخب گردد.
لکن مع‌الأسف طی رفتاری فریب‌کارانه از سوی برخی نمایندگان، علی‌رغم آنکه پیش‌نویس این طرح ۵۵درصد رأی موافق از نمایندگان دریافت کرده بود، در صحن مجلس و در هنگام عمل تنها نزدیک به ۲۰درصد نمایندگان یعنی ۵۹ نفر به یک فوریت این طرح رأی مثبت داده و در واقع حداقل ۳۵درصد نمایندگان با وجود آنکه در برابر رسانه‌ها و چشمان مردم در ظاهر خود را موافق شفافیت آراء معرفی کردند، در عمل مانع اجرای این طرح تا پایان عمر مجلس دهم شدند تا همچنان ثابت کنند مردم را محرم خویش نمی‌دانند.
متاسفانه عده‌ای محافظه کار و یا مغرض مردم را از تحولی مصلحانه در فضای سیاسی کشور محروم کردند که می‌توانست به معنای حقیقی کلمه نظارت مردم بر نمایندگان‌شان را محقق ساخته و همچنین مجلس را از حضور افرادی که قصد سوءاستفاده از جایگاه نمایندگی‌شان دارند، تصفیه کرده و معنایی تازه به مفهوم خانه‌ملت ببخشد.
بی‌شک با تصویب این طرح بساط لابی‌گری‌ها و سیاسی‌کاری‌ها و بده‌بستان‌های سیاسی در مجلس جمع می‌گردید و تنها عامل اثرگذار بر رأی هر نماینده، رضایت مردمی که وی را انتخاب کرده‌اند، می‌گشت و این یعنی تحقق خواست و اراده مردم در حکومت.
درحالی که همه می‌دانیم شفافیت آراء نمایندگان و عدم اثرگذاری سیاسی‌کاری‌ها در رأی آنان در شرایطی که کشور دچار جنگ اقتصادی است، می‌توانست به قطع ید خرابکاران و ستون پنجم‌های اقتصادی دشمن و سودجویان وفرصت‌طلبان داخلی منجر شود، اما در کمال تعجب حتی یک فوریت این طرح به بهانه در اولویت نبودن نسبت به مسائل اقتصادی رأی نیاورد تا پس از اتمام جلسه رأی‌گیری، نمایندگان در همان شرایط اقتصادی مذکور و با تشخیص صحیح اولویت‌ها به تعطیلات تابستانه بروند!
ما به عنوان جنبش دانشجویی در ابتدا از ۵۹ نفری که به این طرح رأی مثبت دادند تقدیر به عمل آورده و اقدام ناپسند صورت‌گرفته از طرف برخی نمایندگان مجلس در رای ندادن به این طرح را که پیش از این در برابر مردم اعلام حمایت از طرح شفافیت آراء خودشان کردند و در روز رأی‌گیری به آن رأی منفی دادند را فریب مردم دانسته و از ایشان مطالبه می‌کنیم شهامت آن را داشته باشند که در برابر انظار عمومی و در حضور رسانه‌ها ضمن ارائه دلیل منطقی، مخالفت خود را به صورت رسمی اعلام کنند.
در غیر این صورت بسیج‌دانشجویی از آنجایی که بر خود لازم می‌داند تا به صورت شفاف مردم را در جریان عملکرد نمایندگان منتخب‌شان قرار دهد، ضمن انتشار اسامی این افراد، به صورت گسترده این اقدام غیراخلاقی و فریب‌کارانه آنها را خاصتا در حوزه انتخابیه‌شان برای مردم اطلاع‌رسانی و تشریح خواهد کرد.
باشد که همگان بدانند مردم و چشم ناظر آنها، جنبش دانشجویی، به هیچ‌وجه فریب‌کاری را تاب نیاورده و این اقدامات شنیع را بی‌پاسخ نخواهند گذاشت.
والسلام علی من اتبع الهد
بسیج دانشجویی دانشگاه تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه امام‌صادق(ع)
بسیج دانشجویی دانشگاه امیرکبیر
بسیج دانشجویی دانشگاه شهید بهشتی
بسیج دانشجویی دانشگاه شریف
بسیج دانشجویی دانشگاه علامه طباطبایی
بسیج دانشجویی دانشگاه علم و صنعت
بسیج دانشجویی دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی
بسیج دانشجویی دانشگاه جامع امام حسین(ع)
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم قضایی
بسیج دانشجویی دانشگاه شاهد
بسیج دانشجویی دانشکده فنی حرفه ای تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه مذاهب اسلامی
بسیج دانشجویی دانشگاه مالک اشتر
بسیج دانشجویی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد علوم و تحقیقات
بسیج دانشجویی دانشکده فنی و حرفه ای شهید شمسی پور
بسیج دانشجویی دانشگاه صنعت هواپیمایی
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد سما تهرانسر
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی تهران
بسیج دانشجویی دانشگاه بوعلی سینا همدان
بسیج دانشجویی دانشگاه صنعتی همدان
بسیج دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی همدان
بسیج دانشجویی دانشگاه فردوسی
بسیج دانشجویی دانشگاه اصفهان
بسیج دانشجویی دانشگاه گیلان
بسیج دانشجویی دانشگاه کردستان
بسیج دانشجویی دانشگاه لرستان
بسیج دانشجویی دانشگاه بیرجند
بسیج دانشجویی دانشگاه اراک
بسیج دانشجویی دانشگاه چمران اهواز
بسیج دانشجویی دانشگاه نوشیروانی بابل
بسیج دانشجویی دانشگاه بجنورد
بسیج دانشجویی دانشگاه خوارزمی
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد یزد
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد شهرکرد
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد ارومیه
بسیج دانشجویی دانشگاه صدرا
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد تبریز
بسیج دانشجویی دانشگاه آزاد ایلام»
منبع: fna.ir/bofokg
1 پسندیده
برنامه رادیویی «پیک بامدادی» روز شنبه 17 شهریورماه 97 در یک گزارش خبری به بررسی طرح «شفافیت آراء نمایندگان» پرداخته است. «محمدرضا علیزاده»، کارشناس مجموعه شفافیت برای ایران نیز در این گفتگوی رادیویی حضور دارد.
ماجرای طرح «شفافیت آراء» و صحبت‌های کارشناس شفافیت، نمایندگان و رئیس کمیسیون تدوین آیین‌نامه داخلی مجلس را در این باره بشنوید
یادداشت احمد امیرآبادی نماینده‌ی قم و عضو هیئت رئیسه مجلس در روزنامه‌ی کیهان:
شفافیت آراء نمایندگان زیرساختی‌ترین تغییر مجلس است، در صورت اصلاح این گلوگاه، اغلب رویه‌های غلط شکل گرفته در مجلس اصلاح خواهد شد و تا وقتی این موضوع تحقق نیابد مجلس به جایگاه واقعی خود نخواهد رسید.
چندی است که موضوع شفافیت در آراء نمایندگان مجلس مطرح شده است و موکلین ما در فضای مجازی و حقیقی با اصرار و پیگیری فراوان از ما می‌خواهند که نظرمان را در مورد شفافیت آراء به طور صریح اعلام کنیم. نتیجه همین مطالبه مردمی اعلام حمایت بسیاری از همکاران من از طرح شفافیت آراء بود که خود را در قالب امضای طرح، مصاحبه یا انتشار مطلب در فضای مجازی نشان داد. به گواه همین امضاها و اعلام حمایت‌ها تا روز رای‌گیری در مورد یک فوریت طرح مذکور بیش از 220 نفر از نمایندگان مجلس از این طرح اعلام حمایت کردند. اما متاسفانه در هنگام رای‌گیری که با غیبت 94 نفر از نمایندگان همراه بود، تنها 59 نفر به یک فوریت این طرح رای مثبت داده و عملا طرح را از دستور کار مجلس دهم خارج کردند. این اتفاق موجب خشم و ناراحتی مردمی شد که خوشبین به یک تحول زیرساختی در حوزه شفافیت شده بودند. رصد فضای مجازی و برخوردهای مردم نشان از یاس و ناامیدی و البته عصبانیت آنها از مجلس بود.
در این یادداشت می‌خواهم به برخی از آثار و برکات شفافیت آراء نمایندگان بپردازم و امیدوارم مجالی برای پاسخ به شبهات مطرح شده از سوی برخی از نمایندگان مجلس و رسانه‌هایشان درخصوص مضرات شفافیت آراء فراهم شود و در یادداشت‌های آتی این پاسخ‌ها را با شما در میان گذارم و نهایتا راهکار خود را که همان شفافیت داوطلبانه آراء است را برای شما شرح دهم.
اما درباره لزوم شفافیت آراء بنظر می‌رسد که این کار یکی از بزرگ‌ترین تحولات زیرساختی در حوزه‌های مدیریت جمهوری اسلامی و حتی در تاریخ قانونگذاری کشورمان باشد. شفافیت آراء باب سؤال و مطالبه را از نمایندگان مجلس باز می‌کند و این سرآغاز بسیاری از تغییرات در کشور خواهد بود. من این تغییرات را به سه دسته کوتاه مدت و میان مدت و بلندمدت تقسیم می‌کنم و در هر دسته نکاتی را با شما در میان می‌گذارم.تغییرات کوتاه‌مدت:
شفافیت آراء نماینگان مجلس در وهله اول باعث منظم شدن صحن علنی و نمایندگان خواهد شد، متاسفانه شاهد هستیم که در هر یک از جلسات صحن علنی مجلس ده‌ها تن از نمایندگان حضور ندارند و در هر رای‌گیری تعداد زیادی از نمایندگان شرکت نمی‌کنند. از طرفی آیین‌نامه داخلی مجلس، هیئت‌رئیسه را مسئول برخورد با این بی‌انضباطی‌ها می‌داند اما متاسفانه به دلیل وجود تعارض منافع میان انجام این وظیفه و منفعت رای‌آوری مجدد در انتخابات سالانه تعیین اعضای هیئت‌رئیسه، آن‌چنانکه باید و شاید با این بی‌نظمی‌ها برخورد نمی‌شود. شفافیت آراء در وهله اول نمایندگان را مجاب خواهد کرد که حضور منظمی در جلسات داشته و کمتر در حین جلسه در صحن تردد کنند تا بتوانند در رای‌گیری شرکت کنند، زیرا که مردم در حوزه‌های انتخابیه همواره ناظر بر آراء نمایندگان خواهند بود و عدم مشارکت در رای‌گیری را به‌عنوان یک امتیاز منفی برای نماینده خود ثبت خواهند کرد و این به این معناست که شاید در کمتر از یک ماه بی‌نظمی مجلس که بارها مورد اعتراض رهبر معظم انقلاب بوده است تا حد زیادی برطرف خواهد شد.
تغییرات میان‌مدت:
متاسفانه برخی از همکاران ما در مجلس شورای اسلامی نه تنها در بحثها شرکت نمی‌کنند، بلکه از مفاد دستور جلسه و طرح‌ها و لوایح هم بی‌اطلاع هستند و این امر باعث بالا رفتن تعداد آراء ممتنع و عدم میزان مشارکت در رای‌گیری یا رای‌دهی از روی دست دیگران شده است که حاصل این نوع رفتار، تصویب قوانین ناکارآمد و ضعیف است. شاید بهترین گواه بر این ادعا وجود تعداد زیادی از طرح‌های اصلاحی و استفساریه و… است که در مورد قوانین مصوب مجلس ارائه می‌شوند.
اما از آنجا که هر طرح و لایحه‌ای موافقان و مخالفانی دارد، شفافیت آراء موجب بازخواست ما نمایندگان از سوی مردم میشود و ما باید در مورد تک تک آراء خود استدلال ارائه کنیم و این همان مردم سالاری دینی مد نظر امام راحل و رهبر معظم انقلاب است. تداوم این سؤالات مردمی موجب میشود نمایندگان در مورد همه آراء خود حساس شده و با مطالعه و دقت رای دهند و این به معنای افزایش کیفیت قانونگذاری و نظارت در کشور است.
یکی دیگر از تغییراتی که قطعا با شفافیت آرا ایجاد خواهد شد، شفافیت بیشتر تمام نهادهای کشور است. مجلسی که مردم را محرم بداند و آراء نمایندگان را در اختیار آنها قرار دهد، قطعا این رویه را در مورد سایر نهادهای کشور با جدیت بیشتری دنبال خواهد کرد و این سرآغاز فصل نوینی در پیشگیری از فساد خواهد بود. قاطعانه می‌توانم ادعا کنم که درصورت تحقق شفافیت آراء نمایندگان، بسیاری از رویه‌های فسادزا اصلاح و نهایتا سلامت نظام اداری ارتقا محسوسی خواهد یافت.تغییرات بلندمدت:
از جمله برکات شفافیت آراء نمایندگان این است که بالاخره یکبار و برای همیشه زمینه را برای بحث و تصمیم‌گیری در مورد برخی از ایرادات ساختاری کشور فراهم خواهد آورد. این ایرادات بیماری مزمنی هستند که سال‌هاست به کشور آسیب می‌زنند ولی متاسفانه نهادهای تصمیم‌گیر از جمله مجلس شورای اسلامی به دلیل سرگرم شدن مسئولان و نمایندگان به امور اجرایی و جاری، فکری برای مداوای این بیماری‌ها نمی‌کنند. شفافیت آراء از آن جهت مغتنم است که مردم و نخبگان کشور را متوجه مجلس و نقش بی‌بدیل آن می‌کند و همین توجه مردم و نخبگان کافی‌ست برای آنکه نمایندگان برای رفع این ایرادات ساختاری آستین همت بالا بزنند. در زیر و برای نمونه به مواردی از این ایرادات‌اشاره می‌کنم:
یکی از مشکلات ساختاری مجلس شورای اسلامی تعدد جلسات قانونگذاری و کیفیت پایین نظارت بر مجریان و حسن اجرای قوانین است. این مقوله باعث شده مجلس بعنوان یک ماشین چاپ قانون فعالیت نماید و دولت و دستگاه‌های اجرایی تقریبا بدون توجه به مصوبات مجلس کار خود را بکنند (گزارش معاونت نظارت مجلس از تعداد و درصد بسیار پایین آیین‌نامه‌های تصویب شده در دولت گواه این مدعاست، به این معنا که دولت حتی آیین‌نامه‌های تصریح شده در قوانین را نیز تصویب نمی‌کند چه برسد به اجرای قوانین!)
تعدد جلسات صحن علنی و قوانین مصوب از دو حیث بر کار نمایندگی و نمایندگان آسیب می‌زند. از سویی تعداد بالای طرح‌ها و لوایح مانع از کار کارشناسی دقیق بر روی همه آنها میشود و لذا نمایندگان ناچار می‌شوند، به برخی از طرح‌ها و لوایح بدون مطالعه رای بدهند و از سویی دیگر تعدد این جلسات به همراه جلسات کمیسیون‌ها و کمیته‌ها و حضور هفتگی نمایندگان در حوزه‌های انتخابیه مانع از کار نظارتی جدی بر عملکرد دولت شده است و این یکی از بزرگ‌ترین آسیب‌های متوجه مجلس است.
تاکنون راه‌حل‌های گوناگونی از جمله حزبی شدن انتخابات مجلس برای حل این مشکل ارائه شده است اما همه آنها به‌دلیل مشغله نمایندگان به امور روزمره ابتر مانده‌اند، شفافیت آراء موجب پیگیری و تعیین تکلیف این ماجرا خواهد شد.
در پایان این یادداشت را با جمله حضرت امام(ره) به اتمام می‌رسانم که فرمودند: «مجلس یک چیزى است که در رأس همه امورى که در کشور است واقع است. یعنى مجلس خوب همه چیز را خوب مىکند و مجلس بد همه چیز را بد مىکند.». قطعا شفافیت آراءنمایندگان مجلس را خوب خواهد کرد که نتیجه طبیعی و حتمی آن خوب شدن و اصلاح کشور است.
1 پسندیده
[center]باسمه تعالی[/center]
در جلسه‌ای، تعدادی از موافقان و مخالفان طرح شفافیت آرای مجلس شورای اسلامی، گردهم جمع آمده‌اند و با یکدیگر گفتگو کرده‌اند. صورت جلسه و جدول موافقان و مخالفان در زیر می‌آید.
صورت‌جلسه خانواده نرم- 990710؛ با موضوع شفافیت آرای نمایندگان مجلس: صورت جلسه خانواده نرم- 990710 (1).docx (46.9 کیلوبایت)
در این فایل، بحثها و استدلال‌ها به صورت دسته‌بندی موضوعی ارائه شده است:خلاصه بحث پیرامون شفافیت آرا- 990710.docx (38.7 کیلوبایت)
1 پسندیده
بخش دوم حرف‌های بنده در اینجا را کاملا اشتباه نوشتند. من جایی نگفتم «از نظر من باید مبنا را بر جهل و خرابی مردم بگذاریم»
برخی دوستان در نقد شفافیت آراء، همچنین استدلال کرده‌اند به صحبت‌های رهبری؛ بدین شرح:
آزاد اندیشی جایش در تلویزیون نیست / در محیطهای عمومی جای آن بحثها و مناظره‌ها نیست.
ما طرفدار آزاداندیشی هستیم. البته من به شماها بگویم، آزاداندیشی جایش توی تلویزیون نیست؛ آزاداندیشی جایش توی جلسات تخصصی است. مثلاً فرض کنید در زمینه‌ی فلان مسئله‌ی سیاسی، یک جلسه‌ی تخصصىِ دانشجوئی بگذارید؛ دو نفر، پنج نفر، ده نفر بیایند آنجا با همدیگر بحث کنند؛ این میشود آزاداندیشی. همین جور، بحث سر معارف اسلامی است؛ همین جور، بحث سر تفکرات مکاتب گوناگون جهانی است؛ همین جور، بحث سر یک مسئله‌ی علمی است. بنابراین جلسه باید جلسه‌ی تخصصی باشد؛ والّا توی جلسات عمومی و در صدا و سیما دو نفر بیایند بحث کنند، آن کسی که حق است، لزوماً غلبه نخواهد کرد؛ آن کسی غلبه خواهد کرد که بیشتر عیّارىِ کار دستش است و می‌تواند بازیگری کند؛ مثل قضیه‌ی عکس مار و اسم مار. گفت: کدام یکی مار است؟ مردم با اشاره به عکس مار گفتند: معلوم است، مار این است. بنابراین آزاداندیشی در جلسات تخصصىِ متناسب با هر بحثی باید باشد؛ در محیطهای عمومی جای آن بحثها و مناظره‌ها نیست. (لینک)
احتمالا با این استدلال که مباحث مطرح شده در مجلس شورای اسلامی مباحث کارشناسی، علمی و تخصصی است و موضوع شفافیت آراء
اما در مقام پاسخ چند نکته به ذهن می‌رسد:
-
صحبت‌های رهبری در رابطه با موضوعاتی خاص است و نه عموم موضوعات کارشناسی.
اگر استدلال فوق عام باشد، لازم است همه گفتگوها و مناظرات و مذاکرات و برنامه‌های تلویزیونی که کارشناسان موافق و مخالف در رابطه با موضوعات مختلف در تلویزیون و رادیو بحث و گفتگو می‌کنند را تعطیل کنیم. در حالی که قطعا نه منظور رهبری این است و نه دوستان مخالف شفافیت آراء چنین نظری را دارند. لذا منظور مباحثی است که طرح عمومی آنها تشنج و به‌همریختگی ایجاد کند. هر چند در کشور خودمان هم تجارب گفتگو در رابطه با برخی از پیچیده‌ترین مباحث را در تلویزیون داشتیم و اثرات مفیدی هم داشت، نظیر مباحث کارشناسی در باب موضوع برجام.
لازم به ذکر است استفاده‌ای که از صحبت‌های رهبری شده هم نادرست است. متن فوق تقطیعی است از صحبت‌های رهبری که اگر متن کامل آن ملاحظه شود، معنا و منظور ایشان به درستی فهم میشود. صحبت‌های رهبری در رابطه با موضوعات «عقیدتی»، «اندیشه‌ای» و «مسیرهای دعوت انسان» است و نه همه موضوعات. به تعبیر خود ایشان در ادامه‌ی همین جملات: «دعوت باید با زبان درست انجام بگیرد، اما جهت دعوت باید مشخص باشد. معنی ندارد که انسان جهت دعوت را آزاد بگذارد؛ این موجب گمراهی مردم میشود. مردم را باید هدایت کرد. مگر نمی‌گوئید که دولتها مسئول هدایت افکار مردم هستند؟» بیانات در دیدار دانشجویان در یازدهمین روز ماه رمضان، 31 مرداد 1389 -
موضوع بسیار مهم دیگری که البته به نظرم همیشه از دیدگاه عمده‌ی مخالفان شفافیت «بسیار مغفول» بوده (و در اکثر استدلال‌ها منجمله همین استدلال دیده میشود)، این است که موضوع شفافیت آراء، ناظر به عموم مسائل است و نه همه مسائل. به عبارت دیگر، در شفافیت آراء این اعتقاد جدی وجود دارد که در رابطه با مسائل خاص و حساس، بایستی محرمانگی آراء اتفاق بیفتد و نه شفافیت آراء. نظیر موضوع شفافیت صحن که اصل بر علنی بودن آن است، ولی در رابطه با مسائل خاص، جلسه غیرعلنی میشود. متأسفانه گاهاً در استدلال‌های مخالفان شفافیت آراء این مسئله مکرر دیده میشود که شفافیت آراء را در رابطه با مسائل خاص و حساس ناکارآمد ذکر می‌کنند، در حالی که حرف آنها درست است، هر چند موافقان شفافیت آراء چنین نظری ندارند و اتفاقا در اینگونه مسائل با آنها موافقند که بایستی محرمانه عمل شود. این موضوع جدی است که شفافیت آراء نیز همانند سایر انواع شفافیت عاقلانه و استثناء‌پذیر است و دایره‌ی این مستثنیات هم به خوبی تعریف‌پذیر است.
-
برخی دیگر از انواع شفافیت در مجلس هم چنین اثر درگیر کردن عموم مردم را دارد، بلکه حتی بیشتر از شفافیت آراء، نظیر: «شفافیت مشروح مذاکرات صحن یا کمیسیون‌ها». در حالی که سال‌هاست شفافیت مشروح مذاکرات صحن وجود دارد و اجرا میشود (مذاکرات موافقان و مخالفان که از تلویزیون و رادیو و همچنین مکتوب آن در روزنامه‌ی رسمی و برخی سایت‌های دیگر منتشر میشود) ولی هرگز چنین اثر بدی نداشته است. یعنی منتشر شدن چنین مذاکراتی اصلا جامعه را درگیر اعوجاج و تشنج و اختلاف نکرده، بلکه بسترهای اولیه‌ای را برای ترویج بحث‌های کارشناسی فراهم کرده است.
-
تجربه‌ی دنیا نشان داده که انتشار مشروح مذاکرات و شفافیت آراء بیشتر اثر اصلاح و کارآمدی داشته تا پوپولیسم. این محور نیازمند توضیح نیست و کافی است اندک جستجویی در تجارب سایر کشورها داشته باشیم.
-
در مقام پاسخ نکات دیگری هم هست که چون اختصاصی این استدلال نیست، ذکرشان را رها می‌کنیم.
1 پسندیده
چرا نمایندگان از «رأی علنی» استقبال نمی‌کنند؟
شفافیت آراء، شرط تحقق مجلس انقلابی
(حمید رسایی)
در هفته گذشته، طرح «شفافیت آرای نمایندگان» در دستور کار صحن علنی مجلس قرار گرفت. دو فوریت این طرح ۱۶۸ رأی را به دست آورد اما ۲۴ ساعت بعد، در زمان تصویب کلیاتش ۱۷ رأی از آن کاسته شد و نتوانست دو سوم آرا را برای تغییر آیین‌نامه داخلی به دست بیاورد!
پیش از این در مجلس دهم هم موضوع «شفافیت آرای نمایندگان» در دستور قرار گرفت و با وضع فجیع‌تری مواجه شد و در حالی که طرح آن را ۱۹۰ نماینده امضا کرده بودند، در جریان بررسی فوریت، از ۱۹۴ رأی مأخوذه، فقط ۵۹ رای موافق داشت یعنی ۱۳۱ نماینده به طرحی که امضا کرده بودند، رای ندادند!
در مجلس دهم یکبار در جریان طرح سئوال از رییس جمهور، ۲۲ تن از نمایندگان مطابق آیین‌نامه داخلی مجلس، درخواست «رای‌گیری علنی و با برگه» داشتند که با استقبال کلیت مجلس اصلاح‌طلب مواجه نشد و رأی نیاورد. در مجلس نهم نیز به هنگام بررسی طرحی که به برجام مرتبط بود نیز بنده و تعدادی از همکاران، درخواست «رأی علنی» کردیم اما با استقبال مجلس با اکثریت اصولگرا مواجه نشد!
اما چرا ؟ سئوال بسیاری از مردم این است که مجلس اصلاح‌طلب باشد یا اصولگرا چرا نمایندگان آنها از «شفافیت» استقبال نمی‌کنند و حاضر نیستند آرای‌شان «علنی» شود؟ اگر به دلایل مخالفان علنی شدن و شفافیت آرای نمایندگان مراجعه کنید، عمدتا از زبان آنها دو دلیل مهم بیشتر شنیده نمی‌شود اما واقعیت این است که در دل «برخی از نمایندگان» دلیل سومی هم وجود دارد:
-
یکی از دلایل این است که شفافیت آرای نمایندگان، منافق‌پرور است، نماینده را دو شخصیتی می‌کند! باعث میشود تا در مواقعی، نماینده برای جلب نظر برخی افراد یا کانون‌های قدرت و ثروت، مطابق میل آنها رأی دهد و رای کارشناسی‌اش را به صندوق نیندازد.
-
دلیل مهم دیگر این است که شفافیت آرای نمایندگان، سبب اعمال فشار به نماینده میشود. این فشار می‌تواند توسط دولت به دلیل مخالفت با سیاست‌های او و با اخلال در روند پروژه‌‌ها و تخصیص بودجه به حوزه انتخابیه نماینده اعمال شود و یا از جانب گروه‌های بیرونی مجلس و با تهییج افکار عمومی و توسط فضای مجازی صورت بگیرد.
-
متاسفانه دلیل سومی هم که در دل برخی نمایندگان وجود دارد و سبب عدم استقبال از شفافیت آرا میشود، چشم طمع داشتن آنها به آرای مردم در انتخابات‌های بعدی است، خصلتی که بر خلاف قسمی است که در ابتدای نمایندگی به قرآن مجید یاد می‌کنند.
بگذارید به خاطره تلخی که در روز تصويب ۲۰ دقيقه‌ای طرح مرتبط با برجام، با آن مواجه شدم اشاره کنم. آن روز مطابق با آیین‌نامه داخلی مجلس، بنده پیشنهاد رأی‌گیری علنی را ارائه دادم و تعدادی از همکاران امضا کردند اما برخی نمایندگان ابراز می‌کردند که مخالف برجام هستند اما در قالب رأی علنی، نمی‌توانند رأی مخالف بدهند! این دوستان می‌گفتند انتخابات نزدیک است و در حوزه انتخابیه ما به دلیل تبلیغات و فضاسازی دولت، بخشی از مردم به برجام باور دارند و ما نمی‌خواهیم این افراد در حوزه انتخابیه، متوجه رأی مخالف ما به برجام شوند!
همین نکته باعث شده بود تا برخی نمایندگان انقلابی هم با رأی علنی مخالفت کنند و به همین دلیل هم پیشنهاد رای علنی به طرح مرتبط با برجام، حد نصاب را نیاورد و در رأی‌گیری غیرعلنی هم طرح مرتبط با برجام، آرای اکثریت مجلس را به دست آورد و فقط حدود ۹۰ نماینده مخالف داشت. البته حالا که گاف‌های برجام مشخص شده و مردم امیدی به آن ندارند، بیش از ۲۰۰ نماینده آن روز، ادعای مخالفت با آن را می‌کنند!
اما پاسخ به این اشکالات و دلایل مخالفت با شفافیت آرا چیست؟
-
بر خلاف نظر این عده که معتقدند شفافیت، نفاق‌پرور است و سبب دوشخصیتی شدن نمایندگان میشود، معتقدم که اتفاقا عدم شفافیت، بیشتر سبب نفاق و دوشخصیتی شدن نماینده میشود. وقتی آرای نمایندگان مبهم بود و شخصیت یک نماینده از استحکام برخوردار نبود، طبعا وقتی در برابر موافقان یک موضوع قرار گرفت، خود را موافق آن و وقتی در برابر مخالفان آن موضوع قرار گرفت، خود را مخالف آن معرفی خواهد کرد.
حتی به جرآت می‌توان گفت که شفافیت آرای نمایندگان، باعث شفافیت نمایندگان و پاسخگویی آنها خواهد شد و این دقیقا نقطه درمانی برای جلوگیری از نفاق و تزلزل شخصیت یک فرد است.
-
در پاسخ به دلیل دوم هم باید گفت که وقتی ما پذیرفتیم، نماینده‌ای تحت تأثير فشارهای دولت یا فشار گروه‌های مجازی و سازمان یافته، تغییر رأی می‌دهد، قطعا چنین فردی در خفا و با اعمال فشار کمتر تغییر رأی خواهد داد. وقتی ممکن است با «وعید» عده‌ای، نماینده‌ای رأی‌ش تغییر کند، چرا با «وعده» دولتی‌ها و کانون‌های قدرت و ثروت، امکان تغییر نظرش نباشد!
-
اساسا فردی که تا این حد فشارپذیر است یا به طمع آرای مردم برای انتخابات‌های بعدی، از شفافیت فرار می‌کند، صلاحیت نمایندگی مردم را دارد؟ شایستگی تکیه بر کرسی مهم و حساس نمایندگی را دارد؟ چرا باید با عدم شفافیت، راه پیشرفت چنین کسانی را هموار کنیم؟ کسی که نمی‌تواند از نظرات خودش دفاع کند و پرداخت هزینه‌های آن برایش دشوار است قطعا در بزنگاه‌ها بار انقلاب را به زمین خواهد گذاشت و نمی‌تواند نماینده مردم باشد.
قطعا شفافیت آرای نمایندگان به سلامت مجلس و سلامت رفتاری نمایندگان کمک خواهد کرد و در مجموع، منافع و فوائد شفافیت آرا قطعا بیش از مخفی بودن آرای نمایندگان است. اکنون مجلس یازدهم باید برای جبران آنچه اتفاق افتاده تلاش کند.
نمایندگان مجلس یازدهم از یاد نبرند که با شعار و وعده شفافیت به مجلس راه یافته‌اند. از یاد نبرند که اکثر آنها در مجلس قبل، منتقد عدم تصویب شفافیت آرای نمایندگان بودند.
مردم هم اما در این خصوص وظایفی برعهده دارند. واقعیت این است که برای تحقق شفافیت و مجلس شیشه‌ای، یکی از فاکتورهای مهم ایام انتخابات، در کنار سلامت، تخصص و توانایی‌ها، سابقه شفافیت در زندگی اجتماعی و سیاسی کاندیاها باید در نظر گرفته شود و نه صرفا شنیدن شعار شفافیت آن هم در تبلیغات انتخاباتی از زبان کاندیداهای و جریانات حزبی و سیاسی.
مردم باید افرادی را انتخاب کنند که زندگی، عملکرد و موضع‌گیری آنها تا قبل از ورود به مجلس شفاف بوده باشد تا در مجلس هم شفافیت محقق شود.
1 پسندیده
رهبر انقلاب در سالروز قیام ۲۹ بهمن مردم تبریز:
انقلاب اسلامی، مدیریت کشور را از یک حکومت استبدادی و پادشاهی و فردی تبدیل کرد به یک حکومت مردمی و جمهوریت و مردمسالاری. امروز حاکم بر سرنوشت ملت ایران، خود مردمند. مردمند که انتخاب می کنند. ممکن است بد انتخاب کنند، اما مردم انتخاب می کنند. این خیلی چیز مهمی است. آن روز این حق وجود نداشت و کشور یک کشور استبدادی بود. همه چیز دست خودشان بود.
1 پسندیده
روزنامه فرهیختگان، 12 مهر 1400
راه‌های دور زدن شفافیت را مسدود کنید
نقد و بررسی آخرین نسخه طرح شفافیت آرای نمایندگان
دست باز و اختیارات هیات‌رئیسه برای یک مدیریت غیرشفاف
در تبصره‌ای که به ماده119 قانون افزوده شده، یک امکان برای برگزاری غیرشفاف رای‌گیری دراختیار هیات‌رئیسه مجلس قرار گرفته است. در متن تبصره‌ای ذیل این ماده آمده: «درمورد هریک از مواد یا اجزا که به تشخیص هیات‌رئیسه مجلس جنبه صنفی یا منطقه‌ای دارد، آرا اعلام نمی‌شود.» گسترده بودن مسائل صنفی و منطقه‌ای و تعیین نشدن مصادیق قابل ارزیابی برای تشخیص این دسته از مسائل، این ابهام و به تبع آن نگرانی را به وجود می‌آورد که ماده فوق‌الذکر، دست هیات‌رئیسه را برای اقدامات سلیقه‌ای در اجرای طرح شفافیت آرا باز گذاشته است و احتمال دارد وجود این حد از اختیار در اعمال‌نظر ازسوی هیات‌رئیسه، بخش‌های عملیاتی و کارآمد طرح را هم در آینده زیرسوال ببرد.
ارائه درخواست برای غیرشفاف شدن جلسه کمیسیون؛ ساده و در دسترس
در بخشی از ماده61 آمده است: «اسامی حاضران و غایبان جلسات کمیسیون‌های مجلس همراه با آرای نمایندگان به تفکیک اسامی نمایندگان مخالف، موافق و ممتنع و کسانی که در رای‌گیری‌های کمیسیون شرکت نکرده‌اند، به ترتیب حروف الفبا تا پایان روز رای‌گیری در پایگاه اطلاع‌رسانی رسمی مجلس به‌صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد، برای عموم منتشر میشود.»
اما در تبصره2 -که در اصلاحیه طرح به این ماده اضافه شده است- بیان شده: «در مواردی که حداقل پنج عضو کمیسیون درخواست کنند که آرای اعضای کمیسیون درمورد طرح یا لایحه یا بخشی از اجرای آن منتشر نشود، درصورت تصویب این درخواست، نتایج آرا بدون درج اسامی انتشار می‌یابد.» از آنجایی که برخی کمیسیون‌های مجلس شورای اسلامی نظیر کمیسیون آموزش و تحقیقات، گاهی تا حدود 40نفر عضو دارند، مطرح شدن درخواست غیرعلنی کردن فرآیند رای‌گیری با درخواست حداقل 5عضو کمیسیون، اقدامی است که به‌راحتی در دسترس است و احتمالا نمایندگان مخالف شفافیت حاضر در جلسه، برای دستیابی به آن متحمل زحمت زیادی نخواهند شد. این درحالی است که در تبصره یک همین ماده، برای مطرح شدن درخواست غیرعلنی کردن جلسات، صحبت از تعداد نشده و حداقل یک درخواست ازسوی یک‌چهارم نمایندگان آن کمیسیون تخصصی، لازم شمرده شده است.
فرآیند حضور و غیاب نمایندگان همچنان غیرشفاف است
حذف عبارت «اسامی نمایندگانی که سه‌‌بار غیبت غیرموجه در یک ماه داشته باشند، در روزنامه‌ها درج خواهد شد» از ماده95 قانون آیین‌نامه داخلی مجلس و صرفا اکتفا به توبیخ نمایندگانی که بدون عذر موجه و با تاخیر در جلسات از پیش تعیین‌شده حاضر می‌شوند و همچنین نمایندگانی که در موقع اخذ رای، با اعلام قبلی رئیس مجلس شورای اسلامی مبنی‌بر منع خروج از جلسه، بدون عذر موجه از صحن خارج می‌شوند، باعث شده این ماده کارکرد خود را درمورد شفافیت حضور و غیاب‌ها از دست بدهد. قرار دادن این ماده اصلاح‌شده درکنار اصلاحات ماده89 که پیش از این مطرح شد، بر ابهامات درمورد شفافیت حضور و غیاب نمایندگان افزوده است.
مساله میزان حضور نمایندگان در صحن و یک ماده دوپهلو!
مطابق آنچه پیش از این در ماده89 قانون آیین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی آمده بود، غیبت و تاخیر غیرموجه نمایندگان، پیش از پایان جلسه همان روز مجلس شورای اسلامی اعلام و درصورت مذاکرات مجلس، ثبت میشود. اما در اصلاحیه این ماده در عبارت پیشین، تغییری ایجاد نشده و صرفا عبارت «هیات‌رئیسه مکلف است ماهانه گزارش غیبت و تاخیر هریک از نمایندگان در جلسات صحن و کمیسیون‌ها را در پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس برای اطلاع عموم به‌صورتی که قابل خوانش رایانه‌ای باشد» به آن افزوده شده است. حال با عدم اعمال تغییر در عبارت اولیه، این ابهام به وجود می‌آید که ممکن است از این ماده در مرحله اجرا، برداشتی دوپهلو صورت گیرد. درنهایت باید گفت دقیقا مشخص نیست که آیا هیات‌رئیسه، بدون هیچ قید و شرطی باید غیبت و تاخیر احتمالی نمایندگان را در پایگاه اطلاع‌رسانی مجلس منتشر کند، یا این انتشار مورد اشاره منوط به این است که مطابق با عبارت اولیه، ابتدا این غیبت و تاخیرهای احتمالی نمایندگان، درصورت مذاکرات مجلس ثبت شده باشد. در این صورت و چنانچه گزاره دوم صحیح باشد، درمورد «انتشار لیست غایبان صحن مجلس شورای اسلامی»، شفافیت به‌معنای واقعی کلمه رخ نداده است و رسیدن به آن همچنان اصلاحاتی را در این مورد می‌طلبد.
2 پسندیده