بررسی آیین‌نامه داخلی مجلس
محوراصلی: قانون‌گذاری
مسائل:
1.عدم رعایت نظم و ترتیب در رسیدگی به طرح‌ها و لوایح و مبهم بودن آیین‌نامه در این زمینه
2.عدم اطلاع رسانی به نمایندگان و مردم درر مورد روند رسیدگی به طرح‌ها ولوایح
3.صف طولانی طرح‌ها و ولوایح در مجلس(نیاز به خلوت کردن صحن علنی و مجلس)
محوراصلی: نظارت
مسائل:
1.در فرآیند سوال از وزیر راضی کردن سوال کننده به هر نحوی! باعث خاتمه یافتن فرآیند سوال می‌شود
2.فرآیند سوال از رئیس جمهور جامع نبوده و در برخی موارد بی تاثیر است
3.منجر شدن سوال یا گزارش وارد به استیضاح در تناقض با قانون اساسی و عملا بدون کاربرد است
4.گزارشات سالانه نمایندگان ناظر در مجامع و شوراها شکلی بوده و بدون کاربرد است.
بررسی پایان‌نامه کارشناسی ارشد با عنوان چالش‌های نظری و عملی دستگاههای نظارتی جمهوری اسلامی ایران (مطالعه موردی مجلس شورای اسلامی)
چالش‌هایی که به طور کلی نهاد مجلس با آن مواجه می‌باشد
مدت زمان واقعی یک دوره مجلس
مدرک و رشته تحصیلی نمایندگان
عدم آشنایی با سازوکار تصویب و بررسی لایحه بودجه به عنوان مهمترین و موثرترین فعالیت نمایندگان در جامعه
منطقه گرایی
مشکلات تحزب و فراکسیون‌ها
سیاست زدگی
چالش‌های نظری و عملی دستگاههای نظارتی مجلس شورای اسلامی (با تاکید بر نقش دیوان محاسبات و کمیسیون اصل 90)
ابزارهای نظارتی مجلس
تذکر
عدم مهلت زمانی مشخص برای تذکر و عدم ضمانت اجرایی قوی
استیضاح
کم بودن تعداد حدنصاب برای امضا استیضاح (باعث سواستفاده شخصی و گروهی)
عدم اختصاص زمان و وقت کافی برای استیضاح
استیضاح‌ها گاهی قاطعیت و جدیت کافی را ندارد و صرفا ابزار تهدید و جدل سیاسی است
عدم وجود سازوکار مشخص برای الزام وزیر مورد استیضاح و نماینده‌ی درخواست‌کننده برای پیگیری و اعلام نتایج به مردم
دامنه موضوعات قابل استیضاح از وضوح کافی برخوردار نیست
چالش‌های دیوان محاسبات
مشکلات و مسائل دیوان محاسبات در تهیه و تدوین تفریغ بودجه
عدم تهیه حساب نهایی در بسیاری از وزارتخانه‌ها و موسسات دولتی به ویژه ترازنامه و حساب سود و زیان در شرکت‌های دولتی
عدم آگاهی و یا بی‌توجهی به قوانین و مقررات مالی و اهمیت و ارزش آنها
انتخاب برخی افراد غیر متخصص و با مدیریت ضعیف در راس برخی از دستگاههای اجرایی و ذی حسابی
گماردن افراد ناوارد در کادر مالی ذی‌حساب
کمبود کادر دیوان محاسبات در جهت رسیدگی سریع به حساب‌ها
عدم تهیه و تصویب قانون بودجه کل کشور به صورت برنامه‌ای منظم
وجود قوانین و مقررات متعدد در مصرف اعتبار
عدم انعطاف‌پذیری قانون در مورد تهیه تفریغ بودجه به این معنی که به دلیل عدم وصول حساب یک ذی حساب کوچک که در جمع بودجه درصد ناچیزی را شامل می‌شود تهیه تفریغ بودجه به تعویق می‌افتاد
مبادله موافقت نامه‌ها و تخصی اعتبار به موقع
ضعف و مشکلات دستگاه‌ها و قوانین در اجرای حسابرسی دیوان محاسبات
اثرپذیری بخش داوری از حوزه‌های حسابرسی
رسیدگی استقلالی دیوان در عرض سایر دستگاههای قضائی و نظارتی
رسیدگی موازی با دستگاه قضائی
اعمال مجازات اداری موازی با هیئت‌های رسیدگی به تخلفات اداری
چالش‌های کمیسیون اصل 90
عدم استقلال و تشکیل کمیسیون اصل 90 به عنوان یکی از کمیسیون‌های داخلی مجلس (در مواردی که شکایت از طرز کار خود مجلس است، اصل بی‌طرفی زیر سوال می‌رود)
روشن نیست آیا این کمیسیون به امور کلی و کلان مربوط به قوای سه‌گانه رسیدگی می‌کند و یا اینکه به شکایات مردم علیه اداره یا سازمان خاص و یا حتی مستخدمین عمومی ادارت و نهادها هم رسیدگی می‌کند.
عدم اختیار کمیسیون در رسیدگی خودجوش و مستقل علیه تخلفات و سوء عملکردهای نهادهای عمومی و دولتی
ضمانت اجرایی کمیسیون اصل 90 قرائت گزارش در صحن مجلس است و گزارش به مراجع قضائی ارسال می‌شود
چالش‌های نظری و عملی دستگاههای نظارتی مجلس شورای اسلامی ( با تاکید بر نقش دیوان محاسبات و کمیسیون اصل 90) استنتاج از مصاحبه
دولتی بودن اقتصاد
توجه به مسایل و جناح‌های سیاسی
عدم سرعت، قاطعیت و جدیت در برخودر با مفاسد اقتصادی
مصاحبه امیر‌حسین قاضی زاده هاشمی و علی یوسف نژاد در برنامه جهان‌آرا در تاریخ 98/5/26 http://fna.ir/dbfqu3
محور اصلی: قانون‌گذاری
مسائل:
1.در نظر نگرفتن مسائل اجرایی در طرح‌های نمایندگان
محور اصلی: نظارت
مسائل:
1.عدم اثر بخشی بازو‌های نظارتی از جمله تحقیق وتفحص(از بعد انقلاب فقط یک یا دو مورد تحقیق و تفحص به نتیجه رسیده‌است)
2.تعامل نامناسب مجلس و قوه‌قضائیه در رسیدگی به تخلفات
کارآمدی مجلس شورای اسلامی و راهکارهای ارتقای آن در حقوق داخلی
نوشته: عسگر جلالیان
چکیده:
قوه مقننه به عنوان یکی از قوای حاکم در کشور، متصدی سه کارکرد مهم یعنی قانون گذاری، تفسیر قوانین عادی و اعمال نظارت بر حسن اجرای قانون است. قوه مقننه در کنار همه دستاوردها و نقاط قوت، در انجام رسالت های خود، ضعف ها و کاستی هایی دارد. این پژوهش با طرح چیستی موانع پیش روی قوه مقننه و چرایی آنها، در پی یافتن پاسخ راستین و راه حل هایی به منظور توانمندسازی هر چه بیشتر این قوه است. در این راستا با به کارگیری روش گردآوری اطلاعات از طریق کتابخانه و روش توصیفی– تحلیلی، به پرسش های طرح شده پاسخ خواهیم داد. در ابتدا به مرور کلیاتی راجع به ماهیت، ساختار و کارکردهای قوه مقننه پرداخته می شود. سپس کاستی های مربوط به فنون قانون گذاری واکاوی می شود و در خاتمه ضعف در سازمان بندی و آیین نظارت بر نمایندگان و مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت تا با واکاوی این مباحث، راهکارهای ارتقای کارآمدی مجلس شورای اسلامی احصا و ارائه گردد. مهم ترین نتیجه پژوهش حاضر این است که منشأ کاستی و ضعف های قوه مقننه را می توان در عوامل داخلی (یعنی از درون مجلس و نمایندگان) و عوامل بیرونی، طبقه بندی کرد و به منظور ارتقا و توانمندسازی نظام قانون گذاری کشور، علاوه بر اصلاحات تکنیکی و جزئی، باید اصلاح فراگیر و هماهنگ ساختار سیاسی، حقوقی و فرهنگی و مدیریتی کشور نیز مدنظر قرار گیرد.
در این مقاله به مغایرت برخی مواد آیین‌نامه داخلی مجلس با قانون اساسی، نظارت بر رفتار حرفه‌ای نمایندگان، آسیب‌شناسی نظام حقوقی ایران در زمینه مشورت عمومی، چالش‌ها و راهکارهای کارآمدی فرایند قانون‌گذاری و جایگاه قوه مقننه در بحث تفکیک قوا در جمهوری اسلامی پرداخته شده است.