آیا دریافت هدایا از ابتدا توسط مسئولین مجاز است که با این پیش فرض به سراغ شفافیت آنها برویم؟
در ارائه عنوان شده است که اختلاف نظر وجود دارد:
1 پسندیده
سؤال : حکم استفاده از هدایایی را که مشاوران، پیمانکاران و … به واسطه جایگاه شغلی و دولتی، به مدیران دولتی و شرکت‌ها میدهند، بیان فرمایید و آیا ناچیز بودن هدیه (مانند سررسید، کارت تبریک، شکلات و ….) موجب تفاوت در حکم است؟
پاسخ آیت الله العظمی سیدعلی خامنه ای: به طور كلى هديه در محيط كار و از جانب ارباب رجوع، يكى از خطرناک‌ترین چيزها است و هر چه بيشتر از آن اجتناب كنيد به صرفه دنيا و آخرت شما خواهد بود، فقط در يك صورت دريافت آن جايز است و آن اين است كه هديه دهنده با اصرار زياد و با امتناع مأمور از قبول، بالأخره به نحوى آن را اهدا كند آن هم بعد از انجام كار و بدون مذاكره و حتى توقّع قبلى.
برای دیدن حکم برخی از مراجع عظام به لینک زیر رجوع کنید:
این متن ماده 91 قانون مدیریت خدمات کشوری هست که به نظرم با فتوایی که در بالا فرستادم منطبق هست
جمعبندی بنده: مطابق با فتوا و قانون، اصل دریافت هدیه توسط مسئولین مشکل داشته بنابراین سخن از شفافیت آنها معنا ندارد.
البته لزومی ندارد در مباحث خود این قسمت را حذف کنیم بلکه با ذکر آن برای کشور خودمان توصیه نمیکنیم. تنها لازم است حواس مان باشد
من با این موافقم.
- قانون دریافت هدیه رو ممنوع کرده.
- پس عملا شفافیت هدایا یعنی اعتراف به جرم، پس عملا کسی این کارو نمیکنه.
- پس باید اولا قانون دقیقتر بشه که هیچ راه درو نداشته باشه و ثانیا جرم انگاری بسیار سنگین و دقیقی در مورد دریافت هدایا داشته باشیم که هیچکس جرئت دریافت هدیه با هر عنوانی رو نداشته باشه. و بدونه که اگر بگیره به منزله رشوه خواهد بود و بعدش بلای عظمایی سرش میاد
1 پسندیده
سلام
به نظرم این ماجرا دو ساحت نظری و عملی دارد.
ساحت نظری یعنی اینکه دریافت هرگونه هدیه در فضای کاری از لحاظ شرعی حرام است.
ساحت عملی یعنی چه کنیم که این امر انجام نشود؟
حالا در بحث شفافیت هدایا گفته میشه که آقا همین‌هایی که حالا میگیرین رو اعلام کنین. اینجوری حداقل میشه ماجرا رو کنترل کرد.
اما قطعا این گام اول برای برخورد با هدیه هست. در گام دوم و سوم و …، باید ساز و کاری دیده بشه که هدیه گرفتن به نحو کارآمدی تموم بشه.
در بحث اجرا اگر قرار باشه از ابتدا بگیم نگیرین، میشه وضعیت کنونی. شفافیت قدم اول مبارزه با هدیه هست که البته با توجه به فتوای آقا، یه جورایی هم میشه مسئله شرعیش هم حل کرد.
تشکر
با توجه به وجود قانون و حکم شرعی مشخص اعلام دریافت هدیه یعنی اعلام علنی کار حرام و غیر قانونی
یک وقتی هست خودمان میدانیم اشتباه هست و قانون و حکم صریح نداریم بله اون وقت فرمایش شما درست بود یا مثلا مسئله ای داریم مانند حکم شراب که زمان پیامبر برای حرام اعلام شدن آن سیری طی شد اول اعلام نشد که حرام است بلکه در ابتدا مست نبودن در حال نماز رد شد و…
اما اینجا فکر میکنم قضیه طور دیگری است.
و راهکار شما یعنی اعلام علنی کار حرام و غیر قانونی البته یه جورایی مسئله‌ی شرعی اش را حل کردن هم بسیار بدتر است و در واقع میشود توجیه و کلاه شرعی
با این موافقم که شفافیت قدم اول مبارزه با دریافت هدیه است. اما چه شفافیتی؟ شفافیت دریافت هدایا قدم مبارزه با دریافت هدیه هست؟!
خیر بلکه شفافیت عملکرد مسئولین مانند همان مثال اتاق شیشه‌ای که در ارائه هم آقای ثنایی اشاره میکنند ونه بعد از دریافت هدیه
سلام
به نظرم ساحت عمل با ساحت نظر تفاوت داره.
همان مثالی که شما زدین در مورد شراب. خب حاکم می‌دونست شراب حرامه، اما در اجرا از ابتدا حرام نکرد. چون می‌دونست که اجرایی نمیشه.
در مسئله دریافت هدایا هم همینه. بله می‌دونیم حرامه، اما در اجرا چی؟
آیا اگر شفافیت رو نادیده بگیریم، راه حلی داریم که از ابتدا ممنوع کنیم و بعد بتونیم به طور موثری این حکم رو اجرا کنیم؟
اگر راه حلی غیر از شفافیت باشه، حرف شما درسته.
اما اگر تنها راه حل، شفافیت باشه، باید این راه حل اجرا بشه و کاملا هم شرعی هست. چون راه دیگری برای مبارزه با این حرام نداریم و این راه خودش میشه حکم الهی.
جواب به ترتیب
الآن حاکم وقانون گفنن حرام هست پس علنی و شفاف کردن دریافت هدایا یعنی علنی کردن حرام و کار غیر قانون ولی اون موقع اصلا اعلام نشده بود حرام و حکمش حرام نبود
در اجرا باید جلوی حرام را گرفت نه اینکه حرام را اول علنی کرد بعد …
منم عرض کردم که شفافیت را راه حل میدونم اما نه شفافیت پسینی بلکه شفافیت پیشینی یعنی نه بعد از دریافت هدیه بلکه قبلش. البته اگر هم به راهکار عملیاتی خوب نرسیم هیچ دلیل ندارد که حرام را علنی کنیم
نه بازهم باید دلیل بیارید که چرا این راه ؟ چون فقط جواب میده ؟ این دلیل نمیشه
راه حل اجمالی که به ذهنم رسیده فعلا به صورت کلی شفافیت پیشینی است.
جمله آخرتون هم نمیدونم با چه دلیلی استدلال کردید؟ کجا همچین چیزی مشابهی در دین داریم؟
البته در کل شاید نظر فقیه باز هم لازم است در اینجا یعنی برای راهکار شما یک استدلال قوی فقهی نیاز است و گرنه آنچه که واضح است این است که این کار اصلش حرام و غیرقانونی است.
1 پسندیده
اگر فرض بگیریم که دریافت هدیه بر اساس قانون ممنوع است، در حکم شرعی هم اصل بر ممنوع بودن است (هرچند همون جمله آخر فتوا اگر با سازوکار مناسبی همراه نباشد، راه دررو خواهد بود)، میشود به گزارشگری تخلف برای مقابله با دریافت هدیه اندیشید؟
1 پسندیده
سلام
در مورد شفافیت پیشینی، دقیق منظورتون رو متوجه نمیشم. یعنی به طرف بگی قبل از اینکه هدیه بگیری بیای اعلام کنی؟ اصلا ممکن هست؟
در مورد نکته آخر، اگر شما راهی جز این برای برخورد با حرامی نداشته باشید، یعنی بین دو گزینه مخیرید:
- حرام ادامه پیدا کند.
- حرام قانون‌مند شود و مرحله به مرحله تا از بین رفتن اون فعالیت بشه.
خب به نظرتون کدوم گزینه درسته؟
بله میشه
اما نکته اینه که هم دهنده و هم گیرنده راضین
عموما هم در فضای غیر علنی هست.
البته راه‌هایی برای کارآمدتر شدن گزارشگران وجود داره و اون هم جرم‌انگاری و قرار دادن مجازاتهای سنگین هست.
2 پسندیده
من مباحث رو خوندم. جمعبندی بنده اینه که:
- باید قانون رو به کارکنان دستگاههای دولتی و عمومی به خوبی آموزش بدیم که کسی بخاطر جهل به قانون مرتکب خلاف نشه.
- با وجود چنین قانونی که دریافت هدیه رو ممنوع کرده، گرفتن هدیه معنایی جز فساد نداره و تنها راه مقابله با این فساد هم استفاده از سازوکار گزارشگری تخلفه (البته کار سازمان‌های نظارتی هم سر جای خودش مهمه). حالا این گزارش میتونه از طرف هدیه دهنده (که در بسیاری از موارد مجبوره) باشه یا از طرف همکاران فرد متخلف و … .
پی‌نوشت: کاش در این مورد قوانین سایر کشورها رو بهتر بلد بودیم. مثلا پارلمان اروپا که شفافیت هدایا داره، قانونی برای منع دریافت نداره؟ یا مثلا اینطوریه که دریافت هدیه کلا ممنوعه به جز مواردیه که حالت دیپلماتیک داره و … که در این موارد باید هدایای دریافتی رو شفاف کنن.
1 پسندیده
قبلاً هم عرض کرده بودم که تفاوت دارد هدیه خارجی و داخلی بنابراین با شما موافقم
در مورد هدایای خارجی باید شفافیت کامل باشد و آنها را احتمالا به نفع کشور پس دهند. باید به جمع بندی دقیق تر در این مورد هم برسیم.
چون نگرفتن هدیه خارجی معنای دیپلماتیک خودش را دارد و حکم و قانونی هم که آمده آن طور که پیداست برای هدایای داخلی است.
توضیحاتم را یکبار دیگه مطالعه بفرمائید فکر میکنم مشخص شود چون توضیح داده ام
اجمالا اینکه پیشینی منظورم پیش از دریافت هدیه است. شفافیت عملکرد به صورت کلی یعنی پیشگیری قبل از دریافت هدیه مثل طرح اتاق های شیشه ای در ادارات دولتی و…
که البته ایده گزارش گری تخلف هم که مطرح شد را ه حل خوبی است که درمان است در واقع ولی فساد را فساد میداند نه اینکه فساد را علنی کند مانند شفافیت هدایای دریافتی
مواد 91 و 92 قانون مدیریت خدمات کشوری
ماده 91- اخذ رشوه و سوء استفاده از مقام اداری ممنوع می باشد. استفاده از هرگونه امتیاز، تسهیلات، حق مشاوره، هدیه و موارد مشابه در مقابل انجام وظایف اداری و وظایف مرتبط با شغل توسط کارمندان دستگاههای اجرایی در تمام سطوح از افراد حقیقی و حقوقی به جز دستگاه ذیربط خود تخلف محسوب می شود.
تبصره1-دستگاههای اجرایی موظفند علاوه بر نظارت مستقیم مدیران از طریق انجام بازرسیهای مستمر داخلی توسط بازرسان معتمد و متخصص در اجرای این ماده نظارت مستقیم نمایند. چنانچه تخلف هریک از کارمندان مستند به گزارش حداقل یک بازرس معتمد به تایید مدیر مربوطه برسد بالاترین مقام دستگاه اجرایی یا مقامات و مدیران مجاز، می توانند دستور اعمال کسر یک سوم از حقوق، مزایا و عناوین مشابه و یا انفصال از خدمات دولتی برای مدت یکماه تا یکسال را برای فرد متخلف صادر نمایند.
تبصره2- درصورت تکرار این تخلف به استناد گزارشهایی که به تائید بازرس معتمد و مدیر مربوطه برسد پرونده فرد خاطی به هیئتهای رسیدگی به تخلفات اداری ارجاع و یکی از مجازاتهای بازخرید، اخراج و انفصال دائم از خدمات دولتی اعمال خواهد شد.
تبصره3- دستگاههای اجرایی موظف است اسامی افراد حقیقی و حقوقی رشوه دهنده به کارمندان دستگاههای اجرایی را جهت ممنوعیت عقد قرارداد به کلیه دستگاههای اجرایی اعلام نماید.
تبصره4- سازمان موظف است اسامی افراد حقیقی و حقوقی رشوه دهنده به کارمندان دستگاههای اجرایی را جهت ممنوعیت عقد قرارداد به کلیه دستگاههای اجرایی اعلام نماید.ماده 92- مدیران و سرپرستان بلافصل، مسئول نظارت و کنترل و حفظ روابط سالم کارمندان خود در انجام وظایف محوله می باشند و در مورد عملکرد آنان باید پاسخگو باشند. در صورتی که کارمندان مزبور با اقدامات خود موجب ضرر و زیان دولت گردند و یا تخلفاتی نظیر رشوه و یا سوء استفاده در حیطه مدیریت مسئولان مزبور مشاهده و اثبات گردد، علاوه بر برخورد با کارمندان خاطی با مدیران و سرپرستان کارمندان (حسب مورد) نیزکه در کشف تخلف یا جرایم اهمال نموده باشند مطابق قوانین مربوط، با آنان رفتار خواهد شد.
جمعبندی مباحث پس از جلسه همفکری روز چهارشنبه مورخ 96/9/8
اعلام موضع «شفافیت برای ایران» در مورد هدایای دریافتی مسئولین:
«شفافیت برای ایران» تعیین کننده‌ی حدود و مرز درست یا نادرست بودن هدایای دریافتی مسئولین نیست. به این معنا که اجمالا میداند قانون و شرع در شرایطی خاص دریافت هدایا توسط مسئولین را مجاز دانسته اند منتهی مشخص کردن و تعیین ملاک این کار موضوع مجموعه‌ی ما نیست.
راهکار «شفافیت برای ایران» در صورت وجود این قوانین (وضعیت کنونی) :
با توجه به قانون که اصل بر عدم دریافت هدیه هست، هدایایی که به لحاظ قانونی استثنا نشده و مشکل قانونی دارند تخلف محسوب می‌شوند بنابراین راهکار ما گزارشگری تخلف(سوت‌زنی) است.
اما هدایایی که به لحاظ قانونی استثنا شده و با این ملاک‌ها مشکل قانونی ندارند، باید به طور کامل شفاف شوند.که توضیحات بیشتر در ارائه شفافیت هدایای دریافتی مسئولین(ارائه «شفافیت هدایای دریافتی مسئولین» :: شفافیت برای ایران) آمده است.
برای بلند مدت علاوه بر موارد بالا اصلاح این قانون را لازم میدانیم به طوری که امکان هرگونه تفسیر و به تبع آن سو استفاده از آن به حداقل ممکن برسد
2 پسندیده
تعاریف، ممنوعیت ها، محدودیت ها و استثنائات هدیه در 50 ایالت آمریکا
در جدول زیر، قوانین مرتبط با ممنوعیت و محدودیت پذیرش هدیه، در 50 ایالت آمریکا، ذکر شده است.
منبع: http://www.ncsl.org/research/ethics/50-state-table-gift-laws.aspx
3 پسندیده
سلام دوستان. دسترسی به لینک‌های داخلی وبسایت که اینجا گذاشتید وجود نداره
مثلا:
l.tp4.ir/l11
سلام
باید اصلاحش کنیم
این ارائه الان در آکادمی به آدرس زیر موجود هست:
خبرگزاری فارس بخشی از یک کتاب که شهید آیت الله مدرس در طول عمر خود نوشتند را باز نشر داده که ظاهرا در دسترس نیست
در بخشی از این متن به بحث شفافیت هدایا نمایندگان اشاره شده که خواندن آن خالی از لطف نیست
انگلیس اگر خواست به من پول بدهد، بیاورد نماز جمعه و جلوی مردم بدهد!
یک روز دو نفر که یکی از آنها فرنگی بود، به دیدار آیت‌الله آمدند. مردی که مترجم بود، گفت: «ایشان یکی از مأموران عالی‌رتبه سفارت انگلیس هستند. چکی تقدیم میکنند، برای اینکه هرطور صلاح بدانید، مصرف کنید.» آقا گفتند: «چک چیست؟» مترجم گفت: «چک، براتی است که بانک می‌گیرد و مبلغی که در آن قید شده را می‌پردازد.»
مدرس خندید و گفت: «به ایشان بگویید من پول و چک قبول ندارم. اگر خواست به من پول بدهد، باید تبدیل به طلا و بار شتر کند و ظهر روز جمعه و هنگام نماز به مدرسه سپهسالار بیاورد و آنجا اعلام کند که این محموله را مثلاً انگلستان یا هر جای دیگر برای مدرس فرستاده است تا آن وقت من قبول کنم.»
بعد از ترجمه این سخنان، مرد فرنگی چیزی گفت. مترجم رو به آقا کرد و گفت: «ایشان می‌گویند شما می‌خواهید حیثیت ما را در دنیا نابود کنید.» مدرس خندید و گفت: «به ایشان بگویید از نابودی چیزی که ندارید، نترسید.»
www.farsnews.com/news/13980910000030/چیزهایی-که-از-شهید-آیت‌الله-سید-حسن-مدرس-نمی‌دانید
1 پسندیده