آسیب‌شناسی هزینه انتخاباتی در ایران
متأسفانه در كشور ما قواعد خاص و روشنی در مورد شفافيت هزینه‌های انتخابات وجود ندارد. ماده16 قانون نحوه فعاليت احزاب و گروه‌های سياسی مصوب 1394 منابع درآمدی احزاب عبارتند از: حق عضویت اعضاء، كمکها و هدایای نقدی و غيرنقدی اشخاص حقيقی و حقوقی ایرانی، وجوه حاصل از فعاليت‌های قانونی انجام شده در چهارچوب موضوع فعاليت، اهداف و اساسنامه و كمکها و یارانه‌های دولتی. با وجود این، محدودیت یا شفافيتی در مورد ميزان، و شيوه های دریافت و مصرف درآمدهای احزاب وجود ندارد. ماده 14 قانون مذكور تصریح می‌كند كه منابع مالی احزاب باید از طریق قانونی تأمين و هزینه شود. كليه درآمدها و منابع آن و مصارف و هزینه‌های حزب باید در دفاتر قانونی ثبت شود و احزاب باید درآمدهای مالی و صورت هزینه‌های سالانه خود را به كميسيون احزاب ارائه كنند. این كميسيون باید حداكثر ظرف مدت سه ماه نظرات خود را در مورد مطابقت و یا عدم مطابقت با قوانين و مقررات جاری كشور اعلام كند. با توجه به روشن نبودن مفهوم «قوانين و مقررات جاری كشور» و نبود قانون خاص دربارۀ شفافيت هزینه‌های انتخاباتی، معلوم نيست كه كميسيون مذكور دفتر و صورت درآمدها و هزینه‌های أحزاب را با كدام قوانين و مقررات تطبيق خواهد داد؟
نهایت آنکه، طبق ماده 15 قانون مذكور، عدم ثبت درآمدها و منابع تأمين آن و مصارف و هزینه ها، همچنين عدم
ارائه دفاتر مالی به كميسيون احزاب و عدم مطابقت درآمدها و هزینه‌ها با قوانين و مقررات كشور حسب مورد و به تناسب، موجب اعمال مفاد بندهای ماده 19 این قانون می‌شود.
در واقع، این قانون نيز همانند بسياری از قوانين مربوط به شفافيت در ایران، شفافيت حداقلی و درون سازمانی
را پذیرفته است و هيچ حکمی در خصوص شفافيت عمومی ندارد. در حالی‌که، اطلاع مردم از هزینه‌ها و
درآمدهای احزاب برای كم و كيف مشاركت آنها در انتخابات و تأمين سلامت تبليغات انتخاباتی بسيار حياتی
است.
منبع:گزارش توجیهی پیش نویس لایحه شفافیت (ص 69و 70)
مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری